|
Dyrektywa w sprawie zarządzania ryzykiem powodziowym |
Celem wchodzącej 26 listopada 2007 roku w życie dyrektywy w sprawie zarządzania ryzykiem powodziowym jest ograniczenie takiego ryzyka i skutków powodzi na terytorium Unii Europejskiej. Dyrektywa przewiduje obowiązek transgranicznego negocjowania kwestii zarządzania ryzykiem powodziowym oraz zawiera istotne zobowiązania na rzecz zwiększenia jawności informacji i zaangażowania obywateli.
Państwa członkowskie mają teraz obowiązek wskazania dorzeczy i związanych z nimi obszarów wybrzeża zagrożonych powodzią oraz opracowania map ryzyka powodziowego i planów zarządzania tym ryzykiem dla tak wskazanych terenów.
Komisarz ds. środowiska Stavros Dimas stwierdził: „Zapobieganie powodziom oraz ochrona zagrożonych nimi terenów mają dla państw członkowskich ogromne znaczenie. Bardzo istotne jest również przygotowanie ludności do postępowania podczas ewentualnej powodzi. Ten ważny nowy akt prawny zobowiązuje państwa członkowskie do oceny ryzyka powodziowego, informowania ludności na terenach zagrożonych oraz angażowania jej w procesy planowania.”
Skutki powodzi w Europie
Powodzie mogą wprawdzie odgrywać naturalną rolę rewitalizującą funkcjonowanie ekosystemów, jednak z drugiej strony mogą także powodować rozległe szkody środowiskowe. Niesione z falą powodziową zanieczyszczenia mogą docierać do ujęć wody pitnej, a duże powodzie mogą czynić spustoszenia w delikatnych ekosystemach.
Od roku 1998 Europę dotknęło ponad sto dużych powodzi, w tym powodzie na Dunaju i Łabie latem 2002 r. Kolejne powodzie, jakie miały miejsce w latach 2005 i 2007, potwierdziły coraz większą podatność Europy na to zagrożenie oraz stanowiły argument na rzecz podjęcia odpowiednich działań. Od 1998 roku powodzie spowodowały w Europie śmierć ponad 700 osób, zmusiły ponad pół miliona osób do opuszczenia swoich domostw oraz spowodowały straty o wartości ponad 25 mld euro.
Powodzie są wprawdzie zjawiskiem naturalnym, jednak działalność człowieka, np. uprawa ziemi oraz zmiany klimatyczne, może zwiększać prawdopodobieństwo ich wystąpienia. Prawdopodobieństwo to można zmniejszyć, a skutki powodzi ograniczyć do minimum dzięki odpowiednim środkom prewencyjnym.
Trzyetapowy proces
Nowa dyrektywa[1] stanowi ważne dopełnienie prawodawstwa wodnego Unii Europejskiej, a podczas prac nad nią szczególną uwagę poświęcono zapewnieniu jej zgodności z ramową dyrektywą wodną. Dyrektywa dotyczy wszystkich rodzajów powodzi, w tym powodzi spowodowanych wylaniem rzek i jezior, występujących na terenach miejskich i na obszarach wybrzeża, wywołanych nawalnymi deszczami i tsunami. Przewiduje się wdrożenie dyrektywy przez państwa członkowskie w trzech etapach. Pierwszy etap obejmuje wstępną ocenę ryzyka powodziowego w poszczególnych dorzeczach i na związanych z nimi obszarach wybrzeża, która ma zostać dokonana do roku 2011.
W następnej kolejności przewiduje się przygotowanie map ryzyka powodziowego i map zagrożenia powodziowego w terminie do roku 2013. Na mapach należy wskazać obszary wysokiego, średniego i niskiego ryzyka, w tym obszary, na których wystąpienie powodzi uważane byłoby za zjawisko ekstremalne. Należy także podać takie szczegóły jak spodziewana głębokość wody, rodzaje działalności gospodarczej, które mogą zostać dotknięte skutkami powodzi, liczba mieszkańców potencjalnie dotkniętych powodzią oraz potencjalne szkody dla środowiska.
Na ostatnim etapie państwa członkowskie zobowiązane są do roku 2015 opracować plany zarządzania ryzykiem powodziowym. Plany te powinny obejmować środki mające na celu ograniczenie prawdopodobieństwa powodzi oraz jej skutków. Głównym celem tych środków powinno być zapobieganie użytkowaniu gruntów w sposób niezgodny z zasadą zrównoważonego rozwoju, np. poprzez nakłanianie do niebudowania domów na terenach zagrożonych powodzią. W planach zarządzania ryzykiem powodziowym uwzględnić należy także sposoby zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia powodzi na obszarach narażonych oraz ograniczania potencjalnych skutków powodzi poprzez odnowę tarasów rozlewowych i terenów podmokłych. Kolejnym istotnym aspektem, który musi zostać uwzględniony w planach zarządzania ryzykiem powodziowym, jest konieczność przygotowania ludności na wypadek powodzi.
Oceny ryzyka powodziowego będą naturalnie podlegały przeglądowi i adaptacji w świetle skutków zmian klimatycznych oraz intensywności i częstotliwości występowania powodzi w długim okresie.
Do ważnych aspektów nowej dyrektywy należą kwestie jawności informacji i zaangażowania obywateli. Państwa członkowskie mają obowiązek publicznego udostępnienia wstępnych ocen ryzyka powodziowego, map tego ryzyka i planów zarządzania nim. Prace nad planami zarządzania zagrożeniem powodziowym powinny być prowadzone w sposób skoordynowany z udziałem społeczeństwa w przygotowaniu planów gospodarowania wodami w dorzeczach, przewidzianych w ramowej dyrektywie wodnej.
Zgodnie z dyrektywą państwa członkowskie mają obowiązek koordynowania swoich działań we wspólnych dorzeczach z innymi państwami członkowskimi lub krajami spoza UE i nie mogą realizować środków zwiększających ryzyko powodziowe w górę lub w dół biegu rzeki bez porozumienia z państwem członkowskim, którego to dotyczy.
Więcej informacji na temat zarządzania ryzykiem powodziowym i innych zagadnień polityki wodnej UE:
http://ec.europa.eu/environment/water/flood_risk/index.htm
[1] Dyrektywa 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim. (Dziennik Urzędowy L 288 z 6.11.2007, str. 27).
Źródło: europa.eu |
