Licznik odwiedzin:  |
|
Ekonomiczne i środowiskowe aspekty recyklingu ZSEE i baterii |
Mimo że elektroodpady stanowią od 0,01% do 3% całego strumienia odpadów
stałych na świecie, to tempo ich wzrostu jest 2-3 razy szybsze niż
innych odpadów (Raport "Waste Recycling and Reuse Services Worldwide",
SBI Energy, 2011).
"Dofinansowanie ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej"
"Organizatorem ogólnopolskiej kampanii edukacyjno-informacyjnej "Drugie Życie Elektrośmieci" jest Europejska Platforma Recyklingu Polska Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego S.A. oraz EPR Batteries Poland Sp. z o.o."
Dzieje się tak również z bateriami, których używamy coraz więcej. Kiedyś w naszych domach mieliśmy tylko kilka urządzeń działających dzięki nim, obecnie mamy po kilka telefonów komórkowych, laptopów, MP3, aparatów fotograficznych. Większość urządzeń używanych w naszych domach, takich jak np. pralki, zawiera układy elektroniczne, które działają właśnie dzięki bateriom. Powód tak szybkiego wzrostu e-odpadów i zużytych baterii jest jeden: gwałtowny postęp i rozwój innowacji na rynku technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT). Dodatkowo, ceny dla wielu urządzeń elektrycznych i elektronicznych spadły na przestrzeni ostatnich lat, co zwiększyło globalny popyt na te produkty, które ostatecznie kończą jako e-odpady zawierające zużyte baterie.
Tylko w Polsce od 2000 roku nastąpił 12-krotny wzrost wyposażenia gospodarstw domowych w komputer z dostępem do Internetu i 9-krotny w zmywarkę do naczyń. Wysoką dynamikę wzrostu odnotowano także jeśli chodzi o telewizor plazmowy lub ciekłokrystaliczny. Ponad 91% gospodarstw domowych w miastach i prawie 88% gospodarstw domowych na wsiach wyposażonych jest w telefon komórkowy ("Sytuacja gospodarstw domowych w 2011 r. w świetle wyników badania budżetów gospodarstw domowych", GUS, 2012). Szacuje się również, że w Polsce trafia do konsumentów około 8000 ton różnego rodzaju baterii, w tym aż 300 milionów sztuk popularnych paluszków.
Również częstotliwość wymianu sprzętu zawierającego m.in. baterie na nowy zwiększyła się. Spośród sprzętu RTV i AGD Polacy najchętniej kupują telewizory, zestawy kina domowego oraz komputery ("Prognoza sprzedaży sprzętu RTV i AGD w Polsce", PMR Research, 2012). Niemal jedna trzecia badanych przyznała, że zakupiła nowy odbiornik telewizyjny nie dłużej niż dwa lata temu. Na zakup komputera w ciągu ostatnich dwóch lat zdecydowało się aż 27% Polaków. Ponad połowa Polaków wymienia telefony komórkowe regularnie około raz na dwa lata. Często też kupowane są przez nas urządzenia takie jak małe AGD do higieny, do kuchni lub do domu (TNS Polska na zlecenie sklepu OleOle.pl.).
Ta intensywna skłonność konsumentów do zakupu wielu urządzeń elektronicznych i elektrycznych połączona z szybkim "starzeniem się" produktów prowadzi do dynamicznie rosnącej ilości elektroodpadów oraz zużytych baterii. Coraz większym problemem staje się ich lokowanie. Zwłaszcza, że ZSEE oraz zużyte baterie mogą być złożoną mieszaniną odpadów niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne. Dlatego też wymagają specjalistycznego zbierania, segregacji, transportu, przetwarzania i unieszkodliwiania. Z drugiej strony elektrośmieci i zużyte baterie składają się z elementów o wartości gospodarczej, co może stanowi poważny potencjał ekonomiczny, zwłaszcza w obliczu kryzysu i wzrostu cen surowców.
Elektroodpady składają się z metali żelaznych i nieżelaznych, tworzyw sztucznych, szkła, drewna, a nawet ceramiki i gumy. Żelazo i stal stanowią około 50% e-odpadów, tworzywa sztuczne około 21%, metale nieżelazne ok. 13% (UNEP, DTIE, 2007a). Są też źródłem cennych metali. Z jednej tony telefonów komórkowych (bez baterii) można odzyskać średnio 3,5 kg srebra, 340 g złota, 140 g ołowiu oraz 130 kg miedzi. Z 255 milionów sztuk komputerów osobistych i laptopów można odzyskać średnio 255 ton srebra, 56 ton złota, 20 ton ołowiu i 128 000 ton miedzi ("Recycling. From E-waste to resources", UNEP, 2009). Z baterii można m.in. odzyskać rtęć, która może być ponownie wykorzystana do produkcji instrumentów pomiarowych i oświetlenia fluorescencyjnego. Natomiast ołów czy kadm z baterii może być użyty do produkcji nowych baterii.
Z drugiej strony, produkcja nowych urządzeń elektrycznych i elektronicznych działających m.in. dzięki bateriom jest poważnym konsumentem rzadkich metali. Na przykład 80% światowego zapotrzebowania na ind wykorzystuje przemysł wytwarzający ekrany LCD, ponad 80% zapotrzebowania na ruten - produkcja twardych dysków, a 50% światowego zapotrzebowania na antymon - produkcja materiałów zmniejszających palność ("Recycling. From E-waste to resources", UNEP, 2009).
Odpowiedzialny ekologicznie i wydajny recykling elektroodpadów oraz zużytych baterii nie tylko prowadzi do odzysku surowców koniecznych do produkcji nowego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, ale również przyczynia się do zmniejszenia negatywnego wpływu górnictwa tych surowców na środowisko. Na przykład do produkcji 1 kg aluminium z recyklingu zużywa się jedynie 1/10 lub nawet mniej energii potrzebnej do wytwarzania takiej samej ilości aluminium w produkcji pierwotnej i ogranicza się emisję CO2 o ok. 2 kg, a emisję SO2 o 0,011 kg ("Recycling. From E-waste to resources", UNEP, 2009).
Sprawnie działający system recyklingu zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz baterii jest więc szansą na bardziej oszczędne gospodarowanie zasobami naturalnymi i pozostawienie ich dla przyszłych pokoleń. To również możliwość ograniczenia w przyszłości kosztów produkcji, o ile będzie można wydajnie i bezpiecznie odzyskiwać je z elektroodpadów oraz baterii. Może to ostatecznie sprawić, że konsumenci zapłacą mniej za nabycie nowego sprzętu. Pamiętajmy o tym, gdy będziemy chcieli pozbyć się starego sprzętu RTV, AGD oraz baterii, zróbmy to w sposób odpowiedzialny i zgodny z prawem.
|
|
