Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach, w ramach Biblioteki Państwowego Monitoringu Środowiska, od 2010 roku publikuje coroczne wydawnictwa dotyczące poszczególnych komponentów środowiska.

W 2010 roku powstała monografia pt. „Ocena jakości środowiska w województwie śląskim w zakresie hałasu, na podstawie badań monitoringowych i inspekcyjnych WIOŚ w Katowicach oraz administratorów dróg, w latach 2000-2009”. W roku 2011 wydana została monografia pt. „Ocena stanu środowiska w zakresie pól elektromagnetycznych w województwie śląskim w latach 2008-2010”. Wydawnictwa te udostępniono Ministerstwu Środowiska, organom administracji rządowej i samorządowej w województwie śląskim, szkołom o profilu związanym z ochroną środowiska oraz bibliotekom, a także zamieszczono na stronie internetowej Inspektoratu – umożliwiając tym samym zarówno specjalistom, jak również społeczeństwu zapoznanie się z nie zawsze powszechnie znanymi zagrożeniami występującymi w środowisku.

W bieżącym roku ukaże się przygotowywana przez zespół specjalistów kolejna monografia pt. „Ocena stanu środowiska w rejonie obiektów objętych monitoringiem lokalnym, na terenie województwa śląskiego”, która będzie rozpowszechniona na podobnych zasadach.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa – monitorowanie stanu środowiska jest obowiązkiem ustawowym wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska, jak również niektórych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą.

Wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska monitorują stan środowiska w skali regionalnej, czyli danego województwa, we wszystkich jego podstawowych komponentach: powietrza, wód powierzchniowych i podziemnych, hałasu oraz pól elektromagnetycznych.

Z kolei podmioty prowadzące działalność gospodarczą w sektorze unieszkodliwiania odpadów z mocy prawa są zobowiązane do monitorowania składowisk odpadów. W wyniku nałożonych na nie obowiązków decyzyjnych monitorowane są również niektóre komponenty środowiska w rejonie stacji paliw czy zakładów produkcyjnych, mogących negatywnie oddziaływać na stan srodowiska.

Monitoring prowadzony przez podmioty gospodarcze obejmuje ich najbliższe otoczenie i stąd jest nazywany monitoringiem lokalnym. Jego zakres i częstotliwość w przypadku składowisk odpadów określają przepisy prawa, w przypadku pozostałych obiektów monitoring uwarunkowany jest ich potencjalnym wpływem na określony komponent środowiska. Monitoringiem lokalnym objęte są przede wszystkim wody podziemne oraz powierzchniowe, powietrze, gleby i hałas. Monitorowaniu podlega również osiadanie powierzchni składowiska czy też emisja gazów składowiskowych.

W monografii ujęte zostały informacje dotyczące wyników badań monitoringowych pochodzących z ponad 280 monitoringów lokalnych z lat ubiegłych. Dokonano ich pogrupowania w zależności od rodzaju obiektów objętych badaniami oraz przepisów i uregulowań prawnych, którym podlegały.

Monitoring lokalny został podzielony na cztery grupy:
– monitoring lokalny składowisk odpadów – 69 obiektów;
– monitoring lokalny obiektów związanych z odpadami górniczymi – 14 obiektów;
– monitoring lokalny stacji paliw – 165 obiektów;
– monitoring lokalny w rejonie obiektów o różnym typie działalności – 35 obiektów.

W wydawnictwie zamieszczono opisy i oceny wyników prowadzonych badań dla wybranych monitoringów lokalnych. Przedstawiono również przykładowe opisy monitoringów lokalnych prowadzonych przez firmy zobowiązane decyzjami do ich wykonywania. Lokalizacje monitorowanych obiektów przedstawiono na mapach.

Monografia niewątpliwie posłuży przybliżeniu społeczeństwu wiedzy o prowadzonym lokalnie monitoringu środowiska, jego aspektach prawnych oraz badawczych. Stanowi także istotne źródło informacji dla służb administracyjnych do oceny stanu środowiska w rejonie różnego typu obiektów, które mogą mieć wpływ na środowisko lokalne w województwie śląskim.