Moje lektury

Ubezpieczenia ekologiczne ^/1

Każde przedsiębiorstwo funkcjonuje w ścisłym związku z otoczeniem. Jednym z głównych składników tego otoczenia jest środowisko rozumiane „jako ogół elementów przyrodniczych wraz z relacjami, jakie zachodzą pomiędzy nimi’’.

Cz. Śleziak

Od wielu dekad obserwujemy zanikanie względnej stabilności relacji pomiędzy środowiskiem a przedsiębiorstwem. To powoduje, że relacje te stają się jednym z głównych czynników ryzyka, zagrażających realizacji celów przedsiębiorstwa. Jak zabezpieczyć się przed tym ryzykiem? Jakie dobrać instrumenty i działania ochronne? Na te pytania poszukuje odpowiedzi omawiana książka.

Jednym z głównych narzędzi ochrony przedsiębiorstwa przed negatywnymi skutkami ryzyka jest ubezpieczenie majątkowe. W książce dokonano analizy zagadnień związanych z przenoszeniem ryzyka ekologicznego przedsiębiorstw na zakłady ubezpieczeń poprzez transakcje dokonywane na rynku ubezpieczeń majątkowych. Zaprezentowano drogi oraz skalę transferu ryzyka ekologicznego przedsiębiorstwa na zakład ubezpieczeń. Omówiono czynniki, które tę skalę determinują. W zasadzie udowodniono, że aktualny rynek ubezpieczeń majątkowych nie stwarza dostatecznych możliwości właściwego zabezpieczenia przedsiębiorstwa przed ryzykiem ekologicznym. Następuje wzrost tego zagrożenia. Wykazano jednak, że ubezpieczenia majątkowe stanowią ważny czynnik procesu zarządzania ryzykiem ekologicznym przedsiębiorstwa.
  
Książka składa się z pięciu rozdziałów. Rozdział pierwszy omawia istotę pojęcia, cechy oraz źródła ryzyka ekologicznego przedsiębiorstwa. Przedstawia proces zarządzania ryzykiem ekologicznym w przedsiębiorstwie. Rozdział drugi koncentruje się na uwarunkowaniach strony podażowej rynku ubezpieczeń majątkowych, determinujących drogi oraz skalę transferu ryzyka ekologicznego przedsiębiorstw na zakłady ubezpieczeń. Przedstawiono tu m.in. produkty ubezpieczeń majątkowych. Rozdział trzeci dotyczy podstaw i uwarunkowań podejmowania przez przedsiębiorstwo decyzji o wykorzystaniu ubezpieczenia w ochronie przed negatywnymi skutkami ryzyka ekologicznego. W pierwszej kolejności omówiono zagadnienie efektywności ubezpieczenia. Ciekawa część tego rozdziału dotyczy świadomości ubezpieczeniowej przedsiębiorstwa. Rozdział czwarty podejmuje zagadnienie podaży ubezpieczeń chroniących przed ryzykiem ekologicznym. W rozdziale piątym omówiono popyt na ubezpieczenia chroniące przed ryzykiem ekologicznym.

Ryzyko ekologiczne przedsiębiorstw rozumiane jako „możliwość wystąpienia strat w przedsiębiorstwie (czyli szkód w zasobach wyrażonych wartościowo), wynikająca z oddziaływania środowiska na przedsiębiorstwo oraz przedsiębiorstwo na środowisko” będzie rosnąć.
Składa się na to wiele przyczyn:
– demokratyzacja życia społecznego;
– wzrost rygoryzmu prawa i polityki ekologicznej;
– coraz wyższa świadomość ekologiczna społeczeństwa.

Przedsiębiorstwa wiele uwagi muszą poświęcić poprawnej ocenie ryzyka ekologicznego i doborowi działań zabezpieczających. Dla wielu, szczególnie małych przedsiębiorstw, niedysponujących odpowiednimi środkami, będzie to trudne.

Aby wyeliminować negatywne skutki ryzyka ekologicznego, konieczna będzie kontrola finansowa. Jednym z narzędzi tej kontroli jest ubezpieczenie. „Na rynku ubezpieczeń majątkowych przedmiotem transakcji są ubezpieczenia, których różnorodne formy pozwalają przedsiębiorstwu na elastyczny dobór ochrony. W kontroli ryzyka ekologicznego znajduje zastosowanie wiele z typów ubezpieczeń rzeczowych, ubezpieczenia utraty spodziewanego zysku (...), gwarancje ubezpieczeniowe oraz ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej deliktowej (...), kontraktowej i za produkt”.

Przedsiębiorstwo musi dobrze rozpoznać koszty i korzyści płynące z ubezpieczenia. Z badań wynika, że dla ubezpieczeń chroniących przed ryzykiem ekologicznym istnieje duże, niewykorzystane pole ubezpieczeniowe. Najczęściej przenoszone jest na zakład ubezpieczeń ryzyko związane z odpowiedzialnością cywilną deliktową za szkody w środowisku i ich konsekwencje.

Jakie są perspektywy runku ubezpieczeń ekologicznych? Znaczne, pod warunkiem wzrostu świadomości ubezpieczeniowej przedsiębiorstw, lepszej oferty zakładów ubezpieczeń, większej kompetencji i aktywności pośredników ubezpieczeniowych.

W zakresie ubezpieczeń ekologicznych jest jeszcze wiele do zrobienia. Podejmowałem to zagadnienie z ekonomistami ochrony środowiska w latach 2002-2004. Od tego czasu nie widzę większego postępu we wprowadzaniu nowych instrumentów ekonomiczno-finansowych w ochronie środowiska, w tym ubezpieczeń ekologicznych. Stąd książka Anny Doś zasługuje na przypomnienie i upowszechnienie. Powinni przeczytać ją praktycy gospodarczy, jak i środowiska naukowe. Dla kadr kierowniczych przedsiębiorstw będzie to pomoc w konstruowaniu skutecznego systemu zarządzania ryzykiem ekologicznym. Książka będzie pomocna także pracownikom zakładów ubezpieczeń i agentom ubezpieczeniowym. Będzie też potrzebna studentom, słuchaczom studiów podyplomowych z zakresu nauk o finansach, ubezpieczeniach i zarządzaniu ryzykiem.


Przypisy:
1. A. Doś: Ryzyko ekologiczne przedsiębiorstw na rynku ubezpieczeń majątkowych. Warszawa 2011.