Projekt „Oczyszczanie ścieków na Żywiecczyźnie” – przełomowa inwestycja wodno-ściekowa dla powiatu żywieckiego

W celu zaspokojenia rosnących potrzeb mieszkańców i turystów Żywiecczyzny Związek Międzygminny ds. Ekologii w Żywcu realizuje Projekt „Oczyszczanie ścieków na Żywiecczyźnie”. Inwestycja ta obejmuje 11 gmin, tj. Gilowice, Jeleśnia, Koszarawa, Lipowa, Łodygowice, Milówka, Radziechowy-Wieprz, Rajcza, Ujsoły, Węgierska Górka oraz Żywiec.

Oczyszczalnia ścieków w Żywcu

Teren ten zamieszkuje około 130 tys. osób, a rocznie odwiedza go niemal 20 tys. turystów. Dlatego też realizacja Projektu z pewnością pozytywnie wpłynie na poprawę jakości życia mieszkańców, a także na podniesienie atrakcyjności turystycznej tego obszaru.

Głównym celem Projektu jest uregulowanie problemu gospodarki wodno-ściekowej na wyżej wymienionym terenie i dostosowanie jej do standardów określonych w dyrektywach Unii Europejskiej.

Wykonanie Projektu podzielono na dwie nierozerwalne i połączone ze sobą Fazy. W ramach realizacji Fazy I Projektu zawartych zostało czternaście kontraktów, w tym trzy na roboty związane z modernizacją i rozbudową oczyszczalni ścieków w Żywcu, Cięcinie i Zwardoniu, oraz 11 kontraktów usługowych związanych z wykonaniem dokumentacji projektowej sieci kanalizacyjnej i/lub wodociągowej w jedenastu gminach objętych przedsięwzięciem.

Zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej z dnia 22.12.2003 roku z późniejszymi zmianami Faza I Projektu otrzymała dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej, a dokładniej z Funduszu Spójności w wysokości 11 877 060 euro. Całkowity koszt tej części projektu został określony na poziomie 24 500 000 euro. Fazę I inwestycji zakończono 31.12.2010 r.

Faza II, która jest obecnie realizowana, obejmuje:
– budowę sieci kanalizacji sanitarnej wraz z przyłączami o łącznej długości ok. 1177 m oraz ok. 249 przepompowni ścieków z przyłączami;
– budowę sieci wodociągowej z przyłączami o łącznej długości ok. 178 km w gminach Gilowice, Jeleśnia, Lipowa, Milówka, Radziechowy- Wieprz oraz Żywiec;
– zaprojektowanie i wykonanie we współpracy z Miejskim Przedsiębiorstwem Wodociągów i Kanalizacji w Żywcu nowoczesnej instalacji suszenia osadów ściekowych na terenie oczyszczalni ścieków w Żywcu;
– wykonanie we współpracy z Miejskim Przedsiębiorstwem Wodociągów i Kanalizacji w Żywcu uszczelnienia ok. 20 km sieci kanalizacyjnej i ok. 10 km sieci wodociągowej na terenie Miasta Żywiec;
– przeprowadzenie prac badawczych i wykonanie prac projektowych dla uszczelnień kanalizacji sanitarnej poza Żywcem;
– Inżyniera Kontraktu Fazy II (Część 1 i Część 2);
– PR – działania informacyjne i promujące.

Zaawansowanie Fazy II
Cały Projekt zakłada prace montażowo-budowlane w ramach 20 kontraktów budowlanych oraz 4 usługowych. Obecnie w trakcie realizacji jest 10 kontraktów budowlanych, 6 kontraktów zostało już zakończonych, natomiast na pozostałe 4 prowadzone są obecnie procedury przetargowe w celu wyłonienia wykonawców tych zadań. W kwestii kontraktów usługowych 3 z nich są realizowane, z kolei jeden, dotyczący prac badawczych, jest w trakcie postępowania przetargowego. Średnie zaawansowanie Projektu wskazuje, iż do końca lipca 2012 r. powstało 855 km sieci kanalizacyjnej oraz ponad 116 km sieci wodociągowej, co wskazuje na 72 proc. wykonanych prac.

Finansowanie
Faza II Projektu jest współfinansowana z Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Jej całkowity koszt wynosi 858 302 342,20 zł brutto (703 526 510 zł netto), w tym dofinansowanie oszacowano na poziomie 584 841 587,76 zł. Śmiało można stwierdzić, iż żadna z gmin zaangażowanych w Projekt nie byłaby w stanie samodzielnie uzyskać tak wysokich środków finansowych na realizację zadań z zakresu inwestycji wodno-kanalizacyjnych.

Korzyści płynące z inwestycji
Przewiduje się, że w wyniku realizacji tego przedsięwzięcia ok. 95 proc. mieszkańców gmin uzyska dostęp do zbiorowej sieci kanalizacyjnej, a ok. 55 proc. mieszkańców będzie mogło korzystać ze zbiorowej sieci zaopatrzenia w wodę pitną. Inne korzyści wynikające z realizacji tej inwestycji to:
– ograniczenie wydatków gospodarstw domowych na neutralizację ścieków;
– podwyższenie standardu i jakości życia;
– polepszenie stanu środowiska naturalnego;
– zmniejszenie ryzyka zachorowań na choroby związane z zanieczyszczeniem środowiska;
– rozwój regionu pod względem turystycznym, przemysłowym i rolniczym;
– zniwelowanie różnic społecznych i gospodarczych pomiędzy obywatelami Unii Europejskiej;
– dostosowanie systemu gospodarki ściekowej do standardów unijnych.

Chociaż korzyści płynących z realizacji Projektu można wymienić wiele, to jedną z bardziej istotnych jest tzw. efekt ekologiczny. Dokładniej mówiąc, jest to zakładany poziom ograniczenia emisji zanieczyszczeń do środowiska, dzięki zainwestowanym środkom finansowym w dane przedsięwzięcie. To wokół tego efektu budowane jest w zasadzie całe tło typowego projektu środowiskowego i koncepcja zmian, jakie inwestycja ma przynieść. W przypadku Żywieckiego Projektu efekt ekologiczny, ogólnie rzecz ujmując, będzie dotyczył poprawy jakości gleby, wód powierzchniowych i podziemnych, co w konsekwencji będzie prowadziło do ochrony terenów wodonośnych przed zanieczyszczeniem, jak również pomoże zachować naturalny krajobraz żywiecczyzny. Brak podłączenia większości budynków do sieci kanalizacyjnej w danej miejscowości jest bezpośrednią przyczyną przedostawania się zanieczyszczeń do gleby z nieszczelnych i nieopróżnianych szamb. Co, poza nieprzyjemnym zapachem, stwarza zagrożenie bakteriologiczne i chemiczne wody i gleby. Dodatkowo, pomimo powszechnie panującej opinii, podłączenie się do sieci kanalizacyjnej w perspektywie dłuższego użytkowania pozwala ograniczyć wydatki na neutralizację ścieków, gdyż koszt odprowadzania ich kanalizacją jest niższy od kosztu wywozu taborem asenizacyjnym. Z pewnością efekty realizacji Projektu są odczuwalne już dziś, ale bez wątpienia przysłuży się on także przyszłym pokoleniom.

ZMODERNIZOWANE OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW

Oczyszczalnia ścieków w Żywcu
Pierwsza z modernizowanych oczyszczalni mieści się w Żywcu, a na jej terenie przeprowadzono następujące zadania:
– budowa nowej linii mechanicznego oczyszczania ścieków;
– budowa systemu retencji wód burzowych z wykorzystaniem istniejących zbiorników pełniących funkcję osadników wtórnych, końcowych i oksybloków;
– zabudowa punktu odbioru ścieków dowożonych – przebudowa istniejących i budowa nowych budynków obsługowo-technicznych;
– uruchomienie nowego bloku 4 reaktorów dla biologicznego oczyszczania ścieków wg technologii C-TECH;
– budowa nowej Wydzielonej Komory Fermentacji osadów;
– zabudowa nowego systemu zasilania energetycznego;
– automatyzacja eksploatacji oczyszczalni.

W efekcie realizacji tego kontraktu przepustowość oczyszczalni wzrosła do 42 000 m3/dobę, dzięki czemu osiągnięto m.in. znaczącą poprawę zarządzania gospodarką ściekową na terenie powiatu żywieckiego, objęto systemem oczyszczania ścieków miejscowości położone w zlewni Jeziora Żywieckiego i górnego odcinka Soły, a ponadto zapewniono pełną zgodność efektów oczyszczania ścieków z obecnym prawem polskim i unijnym.

Zmodernizowana oczyszczalnia po zakończeniu prac w ramach Projektu przyjmie ścieki z miasta Żywiec oraz gmin: Gilowice, Jeleśnia, Koszarawa, Lipowa, Łodygowice i Radziechowy-Wieprz.

Oczyszczalnia ścieków w Cięcinie
Następnym obiektem zmodernizowanym w ramach I Fazy inwestycji była oczyszczalnia ścieków w Cięcinie. Na jej terenie prowadzone były prace związane z modernizacją istniejących węzłów oczyszczalni oraz z budową nowego bloku technologicznego. Dodatkowo przeprowadzono roboty modernizacyjne na pracujących obiektach. Wpływ oczyszczalni na otoczenie w zakresie uciążliwego hałasu i odorów zamknie się w granicach jej działki. Jest to możliwe dzięki zabudowie nowoczesnych dmuchaw, mieszadeł i pomp o znikomej emisji hałasu. Zaprojektowany system automatycznego nadzoru i sterowania pracą oczyszczalni pozwoli na utrzymanie właściwego reżimu technologicznego, zapobiegającego powstawaniu uciążliwych zapachów.
Docelowo oczyszczalnia ścieków w Cięcinie przyjmie ścieki z gmin: Węgierska Górka, Milówka, Rajcza i Ujsoły, oznacza to ok. 2,5-krotny wzrost wielkości oczyszczania ścieków.

Oczyszczalnia ścieków w Zwardoniu
Najmniejszą oczyszczalnią, na terenie której prowadzone były prace, jest oczyszczalnia ścieków w Zwardoniu. W związku z planowanym zwiększeniem ilości ścieków dopływających na oczyszczalnię, co jest następstwem rozbudowy sieci kanalizacyjnej, obiekt ten został unowocześniony wg projektu opartego na technologii osadu czynnego z wykorzystaniem nowoczesnych rozwiązań technologicznych. W ramach realizacji kontraktu powstał blok technologiczny złożony z podziemnych zbiorników połączonych sieciami, do którego ścieki dopływają poprzez wysokosprawne sito bębnowe do oddzielenia skratek i pompownię. W tej oczyszczalni istnieje również możliwość oczyszczania ścieków dowożonych, rozładowywanych w automatycznej stacji zlewczej.

Wyposażona w pompy, mieszadła, ruszty napowietrzające dostarczające powietrze do prowadzenia procesu oczyszczania oraz inne elementy oczyszczalnia, sterowana jest automatycznie za pomocą sterowników PCL. Monitoring ich stanu pracy przekazywany jest za pomocą modułu GSM do pracowników obsługi, co pozwala na tzw. bezobsługową eksploatację oczyszczalni.