Wyróżnienie w kategorii: Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery
Odznaka Honorowa Ministra Środowiska
Złota Odznaka Honorowa

Zakłady Energetyki Cieplnej S.A.
ul. Ks. F. Ścigały 14, 40-205 Katowice
tel. 32 603 57 00, fax 32 603 57 27
www.zec.katowice.pl

za: Ograniczenie emisji zanieczyszczeń przez budowę instalacji oczyszczania gazów Wydziału VI „Wujek” ZEC Katowice.
za: Zasługi dla Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
za: Zasługi dla Województwa Śląskiego.





Zakłady Energetyki Cieplnej S.A. od wielu lat prowadzą konsekwentne działania mające na celu zmniejszenie oddziaływania na środowisko, wzrost efektywności wytwarzania ciepła oraz obniżenie (w możliwym zakresie) kosztów wytwarzania.

Aktualnymi problemami stojącymi przed ZEC S.A. i przed całym ciepłownictwem w Polsce są powszechnie znane kwestie związane z koniecznymi redukcjami emisji gazów cieplarnianych, kolejnymi zmianami w standardach emisyjnych, niezbędnym, dalszym wzrostem efektywności wytwarzania oraz innymi wyzwaniami, które przynoszą następujące obecnie zmiany przepisów oraz te zmiany, które są sygnalizowane i mają nastąpić w niedalekiej przyszłości.

Konsekwentnie opracowywane i realizowane plany inwestycyjne, uwzględniające Politykę Środowiskową, pozwoliły na przestrzeni lat zrealizować szereg przedsięwzięć ograniczających wpływ ZEC S.A. na środowisko naturalne oraz dostosowujących firmę do przyszłych wymogów prawa środowiskowego. Zrealizowane projekty zostały wielokrotnie pozytywnie oceniane przez jednostki zewnętrzne, uzyskując dofinansowania w postaci pożyczek (WFOŚiGW w Katowicach), dotacji (NFOŚiGW w Warszawie) oraz wyróżnienia i nagrody.

Najważniejszą, a także najbardziej kosztochłonną inwestycją realizowaną w ostatnich latach była zabudowa instalacji oczyszczania spalin (odsiarczania i odpylania) na Wydziale VI „Wujek” w ramach projektu „Ograniczenie emisji zanieczyszczeń przez budowę instalacji oczyszczania gazów Wydziału VI ‘Wujek’ ZEC S.A. w Katowicach”. Była to inwestycja pilotażowa mająca na celu dostosowanie instalacji energetycznego spalania paliw Wydział VI „Wujek” do przyszłych rygorystycznych standardów emisyjnych.

Nadchodzące zmiany w przepisach prawnych polskich i unijnych wymagały podjęcia przez ZEC S.A. działań dostosowujących eksploatowane instalacje do projektowanych standardów emisyjnych, stąd koncepcja, by Wydział VI „Wujek”, jeden z większych Wydziałów ZEC S.A., jako pierwszy dostosować do przyszłościowych standardów emisji gazów i pyłów.

Obowiązujące przed realizacją standardy ze spalania węgla kamiennego aż do roku 2015 są następujące:
– pył poniżej 400 mg/Nm3,
– SO2 poniżej 1500 mg/Nm3.
Wymagania występujące w dokumentach referencyjnych na temat BAT dla dużych obiektów energetycznego spalania przy zachowaniu zasady unikania nadmiernych kosztów eksploatacyjnych przedstawiają się następująco:
– pył poniżej 20 mg/Nm3,
– SO2 poniżej 400 mg/Nm3.

Węgiel do Ciepłowni „Wujek” jest dostarczany bezpośrednio z kopalni układem nawęglania, który nie pozwala na dostawę węgla z zewnątrz. O wszystkim decyduje układ technologiczny nawęglania oraz bardzo mała ilość miejsca wokół budynku kotłowni. Ze względu na stosowane paliwo dostarczane do Wydziału VI (węgiel o parametrach umownych 22/20/08) udział emisji SO2 w całości opłat środowiskowych był znaczący. Mierzone poziomy emisji SO2 były bliskie dopuszczalnych.

Zmiana sposobu nawęglania była niemożliwa do realizacji ze względu na możliwości techniczne oraz bardzo wysokie nakłady inwestycyjne spowodowane m.in. koniecznością budowy całego nowego ciągu technologicznego nawęglania. To spowodowało, że Wydział VI „Wujek” wybrano jako pierwszy do realizacji pilotażowej instalacji oczyszczania spalin z uwzględnieniem przyszłych standardów emisyjnych.

Dotychczasowa technologia oczyszczania spalin na Wydziale VI „Wujek” polegała na zastosowaniu tradycyjnej instalacji do odpylania spalin z każdego kotła indywidualnie typu multicyklon. To rozwiązanie technologiczne nie dawało możliwości redukcji zanieczyszczeń do powietrza na poziomie gwarantującym niższe oddziaływanie Wydziału VI ZEC Katowice S.A. na środowisko naturalne, szczególnie w perspektywie zmian standardów.

Założenia koncepcji dla typowego obiektu ciepłowniczego były następujące: układ możliwie prosty technologicznie, praca kotłów wodnych, rusztowych ze zmiennym obciążeniem w ciągu doby oraz cyklach miesięcznych, zapewnienie dotrzymywania standardów emisyjnych przy zmiennych parametrach paliwa. W wyniku wstępnych analiz i wariantów realizacji wybrano technologię odpylania spalin w filtrach tkaninowych wraz z możliwością odsiarczania spalin metodą suchą przy wykorzystaniu sorbentu wapiennego.

Realizacja tej inwestycji spotkała się z pozytywną oceną Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie i uzyskała dofinansowanie ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 Priorytet IV Działanie 4.3: „Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie wdrażania najlepszych dostępnych technik (BAT)” w wysokości 3.624.000 PLN.

Dla realizacji optymalnego wariantu wybrano rozwiązanie bazujące na workach poziomych współpracujących z urządzeniem ECOMAX zapewniającym najbardziej efektywne i ekonomiczne wykorzystanie sorbentu wapiennego. Zgodnie z projektem zastosowano odrębne instalacje oczyszczania spalin dla 2 kotłów WLM-25 oraz kotła ERm6,5. Posadowienie filtrów workowych umożliwia odprowadzenie oczyszczonych spalin do istniejących emitorów.

Zastosowana metoda odsiarczania wymaga dostarczenia sorbentów wapiennych do reaktora. W celu zabezpieczenia ciągłości pracy instalacji zastosowano zbiorniki magazynowe zapewniające dwutygodniowy zapas sorbentu. Zbiorniki posadowiono w budynku ciepłowni, a sorbent jest transportowany pneumatycznie poprzez układ dozowania do reaktora. Transport pneumatyczny jest również wykorzystany do odstawy produktu odsiarczania. W celu gromadzenia produktu odsiarczania oraz odpylania powstałych w procesie spalania został wykorzystany zbiornik magazynowy umiejscowiony wewnątrz kotłowni w rejonie istniejących odpylaczy cyklonowych. Filtry workowe wyposażono w przenośniki ślimakowe umiejscowione pod lejami zsypowymi. Pył poprzez dozowniki celkowe jest transportowany do zbiorników za pomocą systemu transportu pneumatycznego. Zbiornik, w którym będzie gromadzony produkt odsiarczania wraz z pyłem, umożliwia podjazd cementowozu i odbiór pyłu przez rękaw wyładowczy. Rozwiązanie takie gwarantuje bezproblemową możliwość transportu pyłu do docelowego punktu odstawy. Instalacja jest sterowana przez sterownik programowalny zabudowany w szafie sterowniczej, kontrolujący cały proces odsiarczania i odpylania spalin, a w szczególności: proces kondycjonowania spalin, proces dozowania i rozprowadzania sorbentu, proces regeneracji worków filtracyjnych oraz układ ogrzewania postojowego.

Skuteczność działania zrealizowanej instalacji oczyszczania spalin w Ciepłowni „Wujek” została zweryfikowana pod kątem osiągania zakładanych w kontrakcie stopni redukcji. Wykonane po uruchomieniu instalacji przez niezależne laboratorium akredytowane pomiary potwierdziły osiągnięcie zakładanych stopni redukcji, a nawet dodatkowe efekty w postaci ok. 10 proc. redukcji emisji tlenków azotu. Osiągnięte efekty redukcji pyłów spowodowały, że ZEC S.A. zrealizowały analogiczne projekty na innych jednostkach kotłowych jako sprawdzone, przetestowane metody redukcji zanieczyszczeń w stopniu wymaganym przez przyszłe standardy emisyjne.

W planach inwestycyjnych ZEC S.A. na najbliższe lata przewidziane są modernizacje instalacji odpylania dla jednostek kotłowych w kierunku zgodności ze standardami emisyjnymi pyłu. Z uwagi na fakt, że planowane inwestycje nie będą już tak kosztochłonne, ZEC S.A. zaplanowały również w swej Strategii na lata przyszłe dodatkowe realizacje, m.in.: budowę silników gazowych opalanych metanem wraz z budową gazociągu w EC „Wieczorek” (planowane zakończenie inwestycji: 2012 rok) i w Ciepłowni „Śląsk”, modernizację sieci ciepłowniczych EC Wieczorek i innych Ciepłowni ZEC S.A., rozszerzenie możliwości pozyskania i wykorzystania gazu do produkcji energii cieplnej i elektrycznej w kogeneracji (budowa dalszych silników i kotłów gazowych) i inne przedsięwzięcia ograniczające wpływ na środowisko i zwiększające efektywność wytwarzania energii. Należy dodać, że ZEC S.A. terminowo wnosi opłaty za korzystanie ze środowiska oraz dotrzymuje standardów emisyjnych.

Biorąc pod uwagę spełnienie najlepszych dostępnych technik, dokonano porównania zastosowanej w instalacjach ZEC S.A. techniki oczyszczania spalin (odpylania i odsiarczania spalin) z informacjami zawartymi w dokumencie o najlepszej dostępnej technice dla dużych obiektów energetycznego spalania – Draft Reference Document on Best Available Techniques for Large Combustion Plant (BAT). Dokument został przyjęty w lipcu 2006 r. przez Komisję Europejską i obecnie stanowi podstawę do oceny instalacji pod kątem spełnienia BAT. Stwierdza się, że na dzień dzisiejszy wszystkie Ciepłownie i Elektrociepłownie ZEC S.A. spełniają wymagania ww. dokumentu.

Doświadczona kadra firmy opracowuje, realizuje oraz aktualizuje Strategię Działania na lata kolejne, uwzględniającą wybrane kierunki działania, specyfikę ZEC S.A., uwarunkowania lokalne dla stosunkowo dużej liczby źródeł, źródła finansowania inwestycji oraz inne kryteria, które pozwalają rozwijać działalność w zgodzie z Polityka Środowiskową Państwa i Unii Europejskiej oraz Polityką Zintegrowanego Systemu Zarządzania wg norm serii ISO 9001, ISO 14001 i PN-N 18001, obowiązującego w ZEC S.A.

Mając na uwadze powyższe, śmiało można powiedzieć, że ZEC S.A. są w pełni przygotowane do zadań czekających je w przyszłości oraz poradzą sobie z nowo wdrażanymi przepisami unijnymi i polskimi oraz innymi obowiązkami i wyzwaniami stojącymi przed firmą – najtrudniejsza, najkosztowniejsza z inwestycji proekologicznych została już zrealizowana, a kolejne są ujęte w planach inwestycyjnych i Strategii firmy na lata przyszłe.