Ekolaur PIE w kategorii: Gospodarka wodno-ściekowa
Złota Odznaka Honorowa

Kompania Węglowa S.A.
ul. Powstańców 30, 40-039 Katowice
tel. 32 757 22 11, fax 32 255 54 53
www.kwsa.pl

za: Poprawę systemu gospodarki wodnej w Kompanii Węglowej S.A.
za: Zasługi dla Województwa Śląskiego.

Wiceprezes Zarządu Marek Uszko

Instalacja do odzysku węgla i kruszyw

Pracownicy KWK ?Ziemowit?

Zbiornik retencyjno-dozujący

Schemat elektronicznego systemu monitoringu i sterowania zrzutem

Złota Odznaka Honorowa

Dyplom

Kompania Węglowa S.A. – korzystając z dóbr środowiska naturalnego – wszelkie działania gospodarcze realizuje zgodnie z koncepcją społecznej odpowiedzialności biznesu, zapewniając tym samym skuteczne mechanizmy chroniące otoczenie przed degradacją.

Odbierając Nagrodę dla Kompanii Węglowej Marek Uszko – wiceprezes Zarządu KW S.A., podkreślił, że otrzymany „Ekolaur” jest wynikiem pracy wielu osób zatrudnionych w Spółce.

Zgodnie z koncepcją społecznej odpowiedzialności biznesu realizowany jest m.in. Program: „Poprawa systemu gospodarki wodnej w Kompanii Węglowej S.A.”. Gospodarowanie wodami jest prowadzone z zachowaniem zasady racjonalnego i całościowego traktowania zasobów wód powierzchniowych i podziemnych, z uwzględnieniem ich ilości i jakości.

W ramach Programu w kopalniach prowadzone jest m.in. selektywne ujmowanie wód dołowych, co pozwala na dalsze ich systemowe zagospodarowanie. Wybór sposobu zagospodarowania wód uwzględnia nie tylko ilość i jakość wody zasolonej, ale również możliwości zagospodarowania uzyskiwanych produktów z uwzględnieniem jak najmniejszego użycia energii, efektywności ekonomicznej i wymogów ekologicznych. Wody o najwyższej mineralizacji – w miarę możliwości – są wykorzystywane gospodarczo, m.in. do uzupełniania obiegów wodno-mułowych w procesach przeróbki węgla czy zatłaczania wraz z pyłami dymnicowymi.

Wybrane zadania Programu

1. Przekazanie przez KWK „Halemba-Wirek” Ruch „Halemba” najbardziej zasolonych wód dołowych do wykorzystania w procesie odzysku węgla i kruszyw z odpadów wydobywczych ze zwałowiska „Panewniki”.
2. Przeznaczenie wód o niskiej i średniej mineralizacji m.in. do uzdatniania na wodę pitną, zasilania łaźni górniczych, zasilenia kotłów parowych i wodnych lub innych celów na dole lub powierzchni kopalń. Przykładowo w 2011 r. został zakończony I etap modernizacji stacji uzdatniania wody w KWK „Brzeszcze”. Ponadto w tym samym roku w KWK „Ziemowit” przeprowadzono gruntowny remont punktu poboru wody, co pozwoliło wykorzystać część ujmowanej wody do celów pitnych i sanitarnych na kopalni.
3. Wykorzystanie najbardziej zasolonych wód dołowych do zatapiania zlikwidowanych kopalń: dawnej KWK „1 Maja” przez kopalnię „Marcel” oraz dawnej KWK „Czeczott” przez kopalnie „Piast” i Ziemowit”.
4. Odprowadzanie wód, których nie udało się wykorzystać w sposób zapewniający ochronę wód powierzchniowych przed nadmiernym zasoleniem, wykorzystując m.in. stale doskonalone hydrotechniczne systemy: „Mała Wisła” (dla kopalń: „Brzeszcze”, „Piast” i Ziemowit) i „Olza” (dla kopalń: „Chwałowice”, „Jankowice” i „Marcel”).

Realizacja Programu ma wymiar nie tylko ekologiczny (zmniejszenie ilości i wpływu odprowadzanych ścieków do wód), ale również ekonomiczny poprzez zmniejszenie uiszczanych opłat ekologicznych i ograniczenie zakupów wody zarówno z sieci wodociągowych, jak i butelkowanej przeznaczonej do spożycia przez pracowników kopalń.

Nowatorskie jest kompleksowe podejście do problemu gospodarki wodnej w skali całej firmy, a nie tylko poszczególnych kopalń. Gospodarowanie wodami uwzględnia zasadę wspólnych interesów i jest realizowane przez współpracę administracji publicznej, innych użytkowników wód oraz przedstawicieli lokalnych społeczności i organizacji pozarządowych tak, aby uzyskać maksymalne korzyści środowiskowe i społeczne.

Wody dołowe są selektywnie ujmowane, co pozwala na ich dalsze kompleksowe zagospodarowanie. Istotne jest nie tylko ekologiczne, ale również ekonomiczne spojrzenie na problem właściwego zagospodarowania wód. Priorytetem jest maksymalne gospodarcze wykorzystanie ujętych wód dołowych. Dopiero gdy części wód nie uda się wykorzystać, są one odprowadzane w sposób zapewniający ochronę wód powierzchniowych przed nadmiernym zasoleniem.

Godne uwagi jest wykorzystanie do zatapiania zlikwidowanych kopalń („Czeczott” i „1 Maja”) najbardziej zasolonych wód pochodzących z odwadniania kopalń czynnych. W 2011 r. w wyrobiskach i pustkach eksploatacyjnych zlikwidowanych kopalń bezpowrotnie lokowano średnio 20 tys. m3/dobę najbardziej zasolonych wód dołowych. Ponadto nowatorskie jest wykorzystanie wyrobisk eksploatacyjnych, chodnikowych oraz górotworu dawnej „Czeczott” jako zbiornika retencyjno-dozującego dla zasolonych wód z kopalń „Piast” i „Ziemowit”. Dało to możliwość rezygnacji z wykonania zbiorników powierzchniowych, które z uwagi na uwarunkowania formalnoprawne, lokalizacyjne, techniczne i środowiskowe są bardzo trudne, a z punktu widzenia społecznego wręcz niemożliwe do realizacji.

Nowatorskim rozwiązaniem jest także zastosowanie w ramach hydrotechnicznej ochrony „Małej Wisły” systemu zdalnego, elektronicznego monitoringu zasolenia rzek i sterowania zrzutem zasolonych wód kopalnianych (ryc. 1) dla tak dużej ilości wód, obciążonych bardzo dużym ładunkiem chlorków i siarczanów.

Dzięki realizacji programu „Poprawy systemu gospodarki wodnej w Kompanii Węglowej S.A.” w 2011 r. kopalnie wykorzystały gospodarczo ok. 27,5 mln m3 wód dołowych, tj. ponad 75 tys. m3/dobę. Ponad 6 mln m3 ujętych wód zostało poddanych różnym procesom uzdatniania. Wody, których nie udało się wykorzystać, są w miarę technicznych możliwości odprowadzane przez kopalnie w taki sposób, aby uniknąć pogorszenia ekologicznych funkcji rzek. W 2011 r. systemami hydrotechnicznej ochrony „Mała Wisła” i „Olza” objętych było ponad 50 proc. zrzucanych przez wszystkie kopalnie KW S.A. wód dołowych.

Podczas uroczystej gali wręczenia „Ekolaurów Polskiej Izby Ekologii” Kompania Węglowa S.A. została odznaczona również „Złotą Odznaką Honorową za Zasługi dla Województwa Śląskiego”. Wyróżnienie to zostało przyznane przez Kapitułę Sejmiku Województwa Śląskiego za całokształt działań Kompanii Węglowej S.A. na rzecz ochrony środowiska naturalnego.

Kompania Węglowa S.A., wydobywając ok. 40 mln ton węgla rocznie, korzysta w oczywisty sposób z dóbr środowiska naturalnego. Jako przedsiębiorstwo świadome swego wpływu na otoczenie i współodpowiedzialne za jego stan, wszelkie działania gospodarcze prowadzi stosując się do wielu zasad ochrony środowiska, zapewniając skuteczne mechanizmy chroniące otoczenie przed degradacją.

O odpowiedzialnym podejściu Spółki do tej problematyki świadczy fakt, że ochrona środowiska jest jednym z trzech filarów strategii działania firmy.

Podstawową zasadą, zgodnie z którą KW S.A. prowadzi swoją działalność, jest zasada zrównoważonego rozwoju. Zrównoważony rozwój oznacza taki rozwój społeczno-gospodarczy, który gwarantuje zaspokojenie podstawowych potrzeb obecnych i przyszłych pokoleń z zachowaniem trwałości funkcjonowania naturalnego środowiska przyrodniczego. Opierając swoją działalność na eksploatacji nieodnawialnych zasobów naturalnych, mając na uwadze konieczność ochrony środowiska naturalnego, KW S.A. realizuje zasadę zrównoważonego rozwoju poprzez:

1. Zagwarantowanie gospodarce narodowej pewnych dostaw wysokiej jakości węgla, zabezpieczając bezpieczeństwo energetyczne kraju.
2. Bezpośrednie zapewnienie kilkudziesięciu tysięcy stabilnych, godziwie wynagradzanych miejsc pracy oraz wielu miejsc pracy w sposób pośredni, przyczyniając się do stałego rozwoju całego regionu.
3. Troskę o środowisko naturalne na każdym etapie prowadzenia działalności: podczas planowania, realizacji oraz zakończenia wydobycia.

Idea zrównoważonego rozwoju, mająca na celu minimalizację oddziaływania na środowisko, jest naczelną zasadą ochrony środowiska, z której wynikają wszystkie inne stosowane w Kompanii Węglowej S.A. zasady.

Kompania Węglowa S.A. od lat prowadzi szereg programów dążących do minimalizacji oddziaływania na środowisko. W szczególności dotyczy to działań mających na celu:
– optymalną gospodarkę zasobami, polegającą m.in. na kompleksowym wykorzystaniu wszystkich elementów złoża, w tym kopalin towarzyszących;
– projektowanie eksploatacji górniczej z uwzględnieniem ograniczania niekorzystnego oddziaływania na środowisko;
– optymalizację procesu zarządzania gospodarowania odpadami wydobywczymi pod względem ekonomicznym, technicznym i środowiskowym, w tym promocję produktowego podejścia do wytwarzanych odpadów;
– systemowe zagospodarowanie selektywnie ujmowanych wód pochodzących z odwodnienia zakładów górniczych, z wykorzystaniem hydrotechnicznych metod ochrony cieków przez nadmiernym zasoleniem;
– rekultywację terenów niekorzystnie przekształconych w sposób uzgodniony z właściwymi organami oraz społecznością lokalną;
– redukcję emisji metanu poprzez rozbudowę systemów jego ujmowania oraz wykorzystywania;
– zmniejszenie tzw. niskiej emisji poprzez zapewnienie stałych dostaw najwyższej jakości kwalifikowanych paliw, np. RETOPAL®ekogroszek do niskoemisyjnych kotłów węglowych.

Od 2007 roku Kompania Węglowa S.A. posiada wdrożony i certyfikowany System Zarządzania Środowiskowego ISO 14001:2004, który umożliwia wspomaganie działań prośrodowiskowych w sposób wyważony, z uwzględnieniem potrzeb społeczno-ekonomicznych. Funkcjonujący System Zarządzania Środowiskowego oparty jest na zasadzie ciągłego doskonalenia prowadzonych działań.

Niezwykle istotną cechą wdrożonego SZŚ jest sukcesywne budowanie świadomości pracowników i osób pracujących na rzecz KW S.A., że poszanowanie zasobów środowiska naturalnego, w tym właściwa gospodarka odpadami, to nie tylko obowiązek prawny, ale świadoma decyzja i zaangażowanie każdego z nas.

Zgodnie z zasadą „zanieczyszczający płaci” ponieśliśmy pełne koszty związane z negatywnymi dla środowiska skutkami swojej działalności. Dotyczyły one zarówno kosztów związanych z zapobieganiem emisji zanieczyszczeń, jak i związanych z usuwaniem skutków oddziaływań, których wystąpieniu nie udało się zapobiec. W 2011 roku Kompania Węglowa S.A. za korzystanie ze środowiska zapłaciła 34,2 mln zł. Część z tej opłaty trafiła do samorządów lokalnych. Na naprawę szkód powstałych w wyniku ruchu zakładów górniczych w ubiegłym roku wydano ok. 267 mln zł. Koszt rekultywacji terenów niekorzystnie przekształconych w tym okresie wyniósł blisko 43 mln zł.

Działalność Kompanii Węglowej S.A. w zakresie ograniczania negatywnego wpływu na środowisko, stosowania nowatorskich technologii ochrony środowiska, a także wytwarzania przyjaznych środowisku produktów jest dostrzegana i pozytywnie oceniana. Spółka została wielokrotnie nagrodzona i wyróżniona w konkursach ekologicznych. W latach 2003-2012 Kompania Węglowa S.A. otrzymała 35 różnych nagród w dziedzinie ochrony środowiska.