Zagospodarowanie i praktyczne wykorzystywanie osadów ściekowych

Nieograniczony dostęp do czystej, zdrowej wody wydaje się być rzeczą tak oczywistą, że na co dzień po prostu nie myślimy o tym, jak cenne jest to dobro. Doskonale za to zdają sobie z tego faktu sprawę w firmie AQUA S.A. z Bielska-Białej.





Gospodarka wodno-ściekowa to dzisiaj branża wymagająca wiedzy, nowoczesnych technologii i sporych nakładów inwestycyjnych. No i oczywiście musi być w pełni przyjazna dla środowiska. Jako przykład niechaj posłuży Oczyszczalnia Ścieków w Komorowicach, największa z eksploatowanych przez Spółkę. Oczyszczane są tam ścieki komunalne i przemysłowe z terenu Bielska-Białej oraz okolicznych gmin. Dostosowanie tego obiektu do zaostrzonych unijnych wymogów dotyczących poziomu zawartości substancji biogennych w ściekach już oczyszczonych wymagało poważnej modernizacji. Ten długotrwały i skomplikowany proces zakończył się pełnym sukcesem, o czym świadczy chociażby zdobycie przez firmę w ubiegłym roku Ekolauru Dekady Polskiej Izby Ekologii.

Zgodnie z pozwoleniem prawnym Oczyszczalnia Ścieków w Komorowicach może przyjąć do 90 000 m3 ścieków na dobę, natomiast w okresie intensywnych opadów atmosferycznych do 124 000 m3/d. Ilość ścieków dopływających jest zmienna ze względu na ogólnospławny system sieci kanalizacyjnej. Średnia ilość ścieków oczyszczonych w roku 2011 wyniosła ~54 000 m3 na dobę.

Ścieki dopływające do Oczyszczalni Ścieków Komorowice są oczyszczane na drodze mechanicznej, a następnie na drodze biologicznej w dwóch typach bioreaktorów. Wybudowany w roku 2000, a następnie rozbudowany i zmodernizowany w roku 2008 bioreaktor nr II pracuje w technologii zasilania stopniowego Dynamic Step Feed. Jej najważniejszym elementem jest reaktor o zasilaniu stopniowym (Step Feed) do zintegrowanego usuwania związków węgla i substancji biogennych, który został opracowany jako tańsza inwestycyjnie i eksploatacyjnie alternatywa dla tradycyjnych reaktorów wielofazowych, spotykanych obecnie w wielu oczyszczalniach ścieków.

Cechą charakterystyczną tego rozwiązania jest stopniowe wprowadzanie strumienia ścieków surowych, podzielonego w odpowiednich proporcjach do poszczególnych „stopni”, przy zachowaniu zasady recyrkulacji zewnętrznej jedynie do pierwszej komory.

System napowietrzania, dyfuzory oraz ścianki działowe wewnątrz komór są rozmieszczone w ten sposób, aby stworzyć odrębne strefy osadzania się zawiesiny w strefach denitryfikacji i defosfatacji oraz utrzymania w stanie zawieszonym, zainstalowane są mieszadła zanurzalne (łącznie 15 sztuk). Na dnie komór napowietrzania znajduje się system rusztów napowietrzających wyposażonych w dyfuzory talerzowe. Ilość powietrza dostarczanego do komór napowietrzania zależna jest od zadanego stężenia tlenu w każdej komorze tlenowej i jest regulowana za pomocą automatycznych zastawek regulacyjnych.

Do podstawowych zalet systemu zaliczyć zatem można zmniejszenie objętości reaktorów (w stosunku do zwykłych rozwiązań) przy niezmienionej, dobrej jakości ścieków oczyszczonych.


Przeprowadzone w ostatnich latach modernizacje oraz rozbudowa OŚ Komorowice doprowadziły do powstania nowoczesnego obiektu umożliwiającego oczyszczanie ścieków zgodnie z obowiązującym prawem, ze szczególnym uwzględnieniem redukcji stężenia związków biogennych: azotu ogólnego i fosforu ogólnego. Nastąpiła poprawa stanu środowiska naturalnego, w tym wód powierzchniowych rzeki Białej oraz wód podziemnych i gleby.

Gdy miałam okazję naocznie zapoznać się z efektami modernizacji i zwiedzić oczyszczalnię, był bardzo upalny letni dzień. Wspominam to nie bez powodu, bo zaskoczyła mnie ilość zieleni w otoczeniu instalacji oraz – jeszcze bardziej – to, że nie poczułam śladu nieprzyjemnych zapachów, które nie dziwiłyby w takim miejscu...

Produktem finalnym całego procesu oprócz oczyszczonych ścieków są także osady ściekowe, które nie muszą już być odpadem – a wręcz przeciwnie – nadają się do dalszego wykorzystania. Część osadowa oczyszczalni rozpoczyna się od zagęszczania osadu nadmiernego: grawitacyjnego dla osadów z bioreaktora nr I oraz mechanicznego dla osadów z bioreaktora nr II. Osad zagęszczony doprowadzany jest do trzech komór fermentacyjnych o pojemności 2300 m3 każda z instalacją do odzysku biogazu. Do fermentacji przyjmowane są również odpady ciekłe, które wspomagają produkcję biogazu.

Przefermentowane osady poddawane są odwadnianiu mechanicznemu w wirówkach osadowych. Odwodniony osad o zawartości suchej masy w granicach 24 proc. przeznaczony jest do ostatecznego zagospodarowania.

Powstający w procesie fermentacji biogaz poddawany jest odsiarczaniu, a następnie magazynowany w zbiorniku biogazu o pojemności 2000 m3. Biogaz wykorzystywany jest do produkcji energii elektrycznej i cieplnej w urządzeniach do spalania biogazu – agregatach kogeneracyjnych i kotłach. W skali roku w Komorowicach powstaje ~10 000 Mg osadów o zawartości suchej masy w granicach 24 proc. Są one wykorzystywane gospodarczo, na przykład jako nawóz w rolnictwie.

Komorowicka oczyszczalnia to dzisiaj wręcz prawdziwa, skomplikowana fabryka chemiczna, dobrze służąca mieszkańcom regionu i środowisku. Oby takich obiektów było w Polsce jak najwięcej.