Wyróżnienie w kategorii: Gospodarka odpadami

Kompania Węglowa S.A.
ul. Powstańców 30, 40-039 Katowice
tel. 32 757 22 11, fax 32 255 54 53
e-mail: centrala@kwsa.pl
www.kwsa.pl

za: Zrównoważone zarządzanie gospodarką odpadami wydobywczymi w Kompanii Węglowej S.A.







Produkcji węgla towarzyszy powstawanie odpadów wydobywczych. Rocznie Kompania Węglowa S.A. wytwarza ich około 14 mln ton. I to właśnie gospodarka tymi odpadami jest jednym z największych problemów górnictwa, powiązanym bezpośrednio z brakiem spójnego systemu ich zagospodarowania, korzystnego jednocześnie dla wytwórców i odbiorców.

Celem uregulowania całokształtu spraw związanych z gospodarowaniem odpadami wydobywczymi w Kompanii Węglowej S.A. wdrożono program „Zrównoważonego zarządzania gospodarką odpadami wydobywczymi”. Jego realizacja opiera się na optymalizacji procesu zarządzania gospodarowania odpadami wydobywczymi pod względem ekonomicznym, technicznym i środowiskowym. Program ten jest elementem funkcjonującego w Kompanii Węglowej S.A. Systemu Zarządzania Środowiskiem zgodnego z normą ISO 14001, funkcjonującego w ramach Zintegrowanego Systemu Zarządzania.

Zapobiegać i ograniczać
W ramach programu realizowane są zadania mające na celu jak najszersze gospodarcze wykorzystanie wytwarzanych odpadów wydobywczych. Program koordynowany jest przez Pełnomocnika Zarządu ds. Gospodarki Odpadami Wydobywczymi, odpowiedzialnego za kształtowanie polityki gospodarowania skałą płonną w skali całej Kompanii Węglowej S.A., poszukiwanie optymalnych rozwiązań w zakresie planowania sposobów wykorzystania odpadów wydobywczych, uporządkowanie obrotu odpadów wydobywczych, przy jednoczesnym dostosowaniu się do warunków formalnoprawnych oraz niezbędnych zmian technologii, które stosuje się przy ich gospodarczym wykorzystaniu.

W programie zostały określone główne zasady gospodarowania odpadami wydobywczymi w Kompanii Węglowej S.A., a mianowicie:
– po pierwsze, należy starać się nie dopuścić do powstania odpadów;
– po drugie, jeżeli odpady już powstały, należy je w jak największym stopniu wykorzystać gospodarczo;
– po trzecie, te odpady, których nie udało się odzyskać, należy bezpiecznie unieszkodliwić, zgodnie z zasadami ochrony środowiska.

Odzwierciedleniem pierwszej zasady zapobiegania i ograniczania ilości wytwarzanych odpadów jest stosowanie w KW S.A. takich sposobów poszukiwania, rozpoznawania, wydobywania, przeróbki i magazynowania węgla, które zapobiegają powstawaniu odpadów wydobywczych lub pozwalają utrzymać na możliwie najniższym poziomie ich ilość, jak również ograniczają negatywne oddziaływanie na środowisko.

Wykorzystać gospodarczo
Są to tzw. działania „u źródła”. W stosunku do odpadów wydobywczych, których wytworzeniu nie udało się zapobiec, stosowana jest zasada druga – gospodarczego wykorzystania odpadów. Kompania Węglowa S.A. w różnych procesach odzysku wykorzystuje 99,7 proc. wytwarzanych odpadów wydobywczych (dane za 2010 r.). Większość odpadów wykorzystywana jest na powierzchni m.in. do zadań związanych z wypełnianiem terenów niekorzystnie przekształconych, utwardzania powierzchni terenów, do wykonania tzw. okrywy rekultywacyjnej starych zwałowisk, budowy wałów, nasypów kolejowych i drogowych, podbudowy dróg czy autostrad (fot. 1). Pozostała część odpadów odzyskiwana jest na dole kopalń w podziemnych wyrobiskach i starych zrobach do ich wypełniania.

Spojrzeć inaczej
Głównym założeniem wdrożonego programu „Zrównoważonego zarządzania gospodarką odpadami wydobywczymi” jest wprowadzenie nowego wizerunku odpadów wydobywczych jako taniego i nieszkodliwego surowca budowlanego o szerokim zakresie zastosowań. Dotychczas prowadzona gospodarka skałą płonną uległa rozszerzeniu o spojrzenie „produktowe” uwzględniające aspekt produkcji kruszyw na bazie odpadów wydobywczych. Kopalina towarzysząca wydobyciu i przeróbce węgla, traktowana dotąd jako odpad, stanowi naturalny surowiec w naszym kraju, który przede wszystkim należy wykorzystać.

Mając na uwadze szeroko zakrojoną optymalizację procesu gospodarowania odpadami wydobywczymi opracowano i wdrożono ramowe wytyczne. Obejmują one m.in.: „produktowe” podejście do problemu, w wyniku którego nie powstają odpady, lecz surowce wtórne wykorzystywane m.in. w:
– drogownictwie (podbudowa dróg),
– budownictwie hydrotechnicznym,
– nasypach, obwałowaniach rzek i potoków, tam itp.,
– formie elementów wypełnienia i bezpośredniego materiału budowlanego.

Odpad wydobywczy w żadnym przypadku nie jest odpadem niebezpiecznym, w związku z tym nie zagraża środowisku, a odpowiednie jego wykorzystanie jest szansą na zmianę społecznego podejścia do problemu uciążliwości z nim związanych. Odpady wydobywcze, których ze względów technologicznych lub ekonomicznych nie udało się wykorzystać gospodarczo, są unieszkodliwiane zgodnie z wymaganiami ochrony środowiska.

Realizowany program „Zrównoważonego zarządzania gospodarką odpadami wydobywczymi w Kompanii Węglowej S.A.” kładzie nacisk na zmniejszenie kosztów zagospodarowania odpadów wydobywczych ponoszonych przez KW S.A. W ramach programu Kompania Węglowa S.A. realizuje szereg zadań polegających na odzysku kruszyw i innych produktów mineralnych z odpadów wydobywczych oraz z odpadów składowanych we wcześniejszych latach na zwałowiskach. Kompania wykorzystuje w tym celu mobilne i stacjonarne instalacje własne oraz firm zewnętrznych, w tym firm z grupy kapitałowej KW S.A. W dziedzinie kompleksowego zagospodarowania odpadów wydobywczych pochodzących z górnictwa węgla kamiennego, zarówno tych z bieżącej produkcji, jak i znajdujących się na starych zwałowiskach, wyspecjalizowała się firma Haldex S.A. wchodząca w skład grupy kapitałowej Kompanii Węglowej S.A. Haldex S.A. w chwili obecnej prowadzi odzysk odpadów wydobywczych z wykorzystaniem 4 stacjonarnych zakładów przeróbczych, 2 węzłów krusząco-sor tujących oraz 3 granulatorów.

Wskutek realizacji wdrożonego programu „Zrównoważonego zarządzania gospodarką odpadami wydobywczymi w Kompanii Węglowej S.A.” w 2010 roku zagospodarowano ok. 99,7 proc. wytworzonych odpadów wydobywczych. O efektywności realizowanego programu świadczy fakt, że w 2010 r. unieszkodliwieniu (poprzez składowanie w obiektach unieszkodliwiania odpadów wydobywczych) zostało poddanych zaledwie 0,3 proc., tj. ok. 47 tys. Mg wytworzonych odpadów, których zagospodarowanie w inny sposób było niemożliwe.

Efektywnie i ekologicznie
Dodatkowym efektem ekologicznym jest wykorzystanie odpadów do rekultywacji terenów zdegradowanych. W 2010 r. Kompania Węglowa S.A. prowadziła prace rekultywacyjne z wykorzystaniem odpadów wydobywczych na łącznej powierzchni 420 ha, z czego prace zakończono na powierzchni 29 ha.

Realizacja programu „Zrównoważonego zarządzania gospodarką odpadami wydobywczymi w Kompanii Węglowej S.A.” pozwoliła na optymalizację procesu zarządzania gospodarowania odpadami wydobywczymi pod względem ekonomicznym, technicznym i środowiskowym. Program skupia się na „produktowym” podejściu do wytwarzanych odpadów wydobywczych. Wszelkie działania prowadzone w ramach programu ukierunkowane są na gwarancję zabezpieczenia ciągłości ruchu kopalni oraz wykorzystanie gospodarcze skały płonnej z pozytywnym wynikiem finansowym dla Kompanii Węglowej S.A.