E k o l o g i a i p a r a g r a f
Kolejny już raz polecamy Państwa uwadze zagadnienia związane z regulacjami prawnymi, dotyczącymi poszczególnych dziedzin ochrony środowiska. Naszym zamiarem jest, aby rubryka „Ekologia i paragraf” służyła praktyczną pomocą w poruszaniu się w jakże często – niestety – skomplikowanym i nie do końca jednoznacznym obszarze, jakim są stosowne ustawy, a zwłaszcza towarzyszące im przepisy wykonawcze.
Chętnie uwzględnimy wszelkie uwagi oraz wskazówki co do zawartości merytorycznej tej rubryki. Prosimy więc o pytania, na które odpowiedzą specjaliści i eksperci Polskiej Izby Ekologii. Zapraszamy do współpracy!
Redakcja
Obowiązki przedsiębiorców w zakresie gospodarki wodno-ściekowej
Przedsiębiorca korzystający ze środowiska może posiadać pozwolenia sektorowe dotyczące poszczególnych komponentów środowiska (woda, powietrze, odpady, hałas) lub posiadać pozwolenie zintegrowane, ujmujące całość korzystania ze środowiska (jeżeli jest to uwarunkowane odpowiednimi przepisami).
Hałas
Aktualnie obowiązek przestrzegania dopuszczalnych norm natężenia hałasu wynika bezpośrednio z mocy prawa i nie wymaga indywidualizacji w formie decyzji administracyjnych. Jednakże, na mocy art. 115a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. nr 25, poz. 150 z późn. zm.), w przypadku stwierdzenia przez organ ochrony środowiska, na podstawie pomiarów własnych, pomiarów dokonanych przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska lub pomiarów podmiotu obowiązanego do ich prowadzenia (tj. np. takiego, który posiada pozwolenie zintegrowane), że poza zakładem, w wyniku jego działalności, przekroczone są dopuszczalne poziomy hałasu, organ ten wydaje decyzję o dopuszczalnym poziomie hałasu.
Za przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu uważa się przekroczenie wskaźnika hałasu LAeq D lub LAeq N.
Wdrożenie w 2005 r. instrumentu prawnego, jakim jest decyzja o dopuszczalnym poziomie hałasu, spowodowało odejście od obowiązującej z mocy przepisu art. 220-230 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, procedury prowadzącej do wydania pozwolenia na emitowanie hałasu.
Wyżej wymienione pozwolenia nie sprawdziły się w praktyce. Powodem takiego stanu rzeczy była nazbyt skomplikowana i nieefektywna procedura, jak i sprzeczność z przepisami ustawy Prawo ochrony środowiska, dotyczącymi istoty wydawania pozwoleń na korzystanie ze środowiska.
Decyzja o dopuszczalnym poziomie hałasu do środowiska, jak każda inna decyzja administracyjna, jest skonkretyzowana przedmiotowo i podmiotowo. Adresatem takiej decyzji może być więc tylko podmiot, którego działalność stanowi źródło emisji hałasu. Dlatego decyzja o dopuszczalnej emisji hałasu może być skierowana tylko do określonego podmiotu emitującego hałas. Jest to szczególnie istotne, jeżeli na niewielkiej przestrzeni działalność prowadzi kilka jednostek organizacyjnych, ponieważ nie wprowadzono w tym zakresie żadnych domniemań.
Zgodnie z art. 115a ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, jeżeli hałas powstaje w związku z eksploatacją dróg, linii kolejowych, linii tramwajowych, kolei linowych, portów oraz lotnisk lub z działalności osoby fizycznej niebędącej przedsiębiorcą – decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu nie wydaje się.
Należy zwrócić uwagę, iż pojęcie „zakład” z art. 3 pkt 48, art. 115a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska obejmuje instalacje (urządzenia lub budowle) już istniejące, a nie budowane. Decyzja wyznaczająca dopuszczalny poziom hałasu jest bowiem instrumentem ochrony przed hałasem stosowanym w fazie realizacji celu gospodarczego przedsięwzięcia, a nie w fazie realizacji jego projektu (w szczególności projektu budowlanego).
Podmiot posiadający powyższą decyzję i/lub pozwolenie zintegrowane obowiązany jest raz na dwa lata, bądź w terminach określonych w niniejszych decyzjach, przesłać odpowiedniemu organowi ochrony środowiska, tj. staroście bądź marszałkowi województwa (dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko), bądź regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska (dla przedsięwzięć i zdarzeń na terenach zamkniętych) oraz wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska pomiary poziomu hałasu w środowisku. Obowiązek ten wynika z art. 149 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Natomiast zgodnie z art. 147 i art. 147a powyższej ustawy, pomiary te muszą być wykonane przez akredytowane laboratorium w rozumieniu ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. z 2004 r., nr 204, poz. 2087 z późn. zm.), w odpowiednim zakresie badań, a termin ich przesłania wynosi 30 dni od dnia pomiarów.
Za przekroczenie określonych w decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu i/lub pozwoleniu zintegrowanym poziomów hałasu, zgodnie z art. 298 ust. 1, pkt 5 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, administracyjne kary pieniężne wymierza, w drodze decyzji, wojewódzki inspektor ochrony środowiska.
Kara powyższa może być wymierzona na podstawie naruszenia lub przekroczenia, stwierdzonego podczas kontroli prowadzonej przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska w terenie, połączonej z pomiarami poziomu hałasu do środowiska lub na podstawie naruszenia lub przekroczenia, stwierdzonego przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska na podstawie pomiarów przesłanych przez podmiot, zobowiązany do ich wykonywania i przesyłania.
Ponadto zakłady ubiegające się o wydanie pozwolenia zintegrowanego oraz zakłady, względem których prowadzona jest ocena oddziaływania na środowisko w trybie przepisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. O udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. nr 199, poz. 1227 z późn. zm.) zobowiązane są do przeprowadzenia analizy oddziaływania akustycznego zakładu na najbliższe tereny podlegające ochronie akustycznej.
Pola elektromagnetyczne
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska zawiera podstawowe regulacje prawne dotyczące ochrony środowiska przed polami elektromagnetycznymi. Zgodnie z art. 121 ustawy Prawo ochrony środowiska, ochrona przed polami elektromagnetycznymi polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska poprzez:
1. utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poniżej dopuszczalnych lub co najmniej na tych poziomach,
2. zmniejszanie poziomów pól elektromagnetycznych co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane.
Przepisem wykonawczym do ustawy Prawo ochrony środowiska, wydanym na podstawie delegacji zawartej w art. 122, jest rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. nr 192, poz. 1883).
Załącznik nr 1 do rozporządzenia określa dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych w środowisku, zróżnicowane dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową oraz miejsc dostępnych dla ludności, przy czym przez tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową rozumie się tereny, dla których taką funkcję przewidziano w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego lub tereny działek o takim samym przeznaczeniu.
Sprawdzenia dotrzymania dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku dokonuje się metodą pomiaru tych pól w otoczeniu instalacji emitujących pola elektromagnetyczne do środowiska i porównaniu otrzymanych wyników z wartościami dopuszczalnymi, określonymi w załączniku do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów.
Zgodnie z art. 122a ustawy Prawo ochrony środowiska, prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia emitującego pola elektromagnetyczne, które są stacjami elektroenergetycznymi lub napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi o napięciu znamionowym nie niższym niż 110 kV lub instalacjami radiokomunikacyjnymi, radionawigacyjnymi lub radiolokacyjnymi, emitującymi pola elektromagnetyczne, których równoważna moc promieniowana izotropowo wynosi nie mniej niż 15 W, emitującymi pola elektromagnetyczne o częstotliwościach od 30 kHz do 300 GHz, są obowiązani do wykonania pomiarów poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku:
1. bezpośrednio po rozpoczęciu użytkowania instalacji lub urządzenia,
2. każdorazowo w przypadku zmiany warunków pracy instalacji lub urządzenia, w tym zmiany spowodowanej zmianami w wyposażeniu instalacji lub urządzenia, o ile zmiany te mogą mieć wpływ na zmianę poziomów pól elektromagnetycznych, których źródłem jest instalacja lub urządzenie.
Wyniki ww. pomiarów przekazuje się wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska i państwowemu wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu.
Niezależnie od powyższego, rozporządzeniem z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia (Dz. U. z 2010 r. nr 130, poz. 880), Minister Środowiska określił rodzaje instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia m.in. z uwagi na wytwarzanie pól elektromagnetycznych. Jednocześnie na podstawie art. 152 ust. 9 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, Minister Środowiska wydał rozporządzenie z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie zgłoszenia instalacji wytwarzających pola elektromagnetyczne (Dz. U. z 2010 r. nr 130, poz. 879).
W ww. rozporządzeniu określono m.in. wzór formularza zgłoszenia instalacji wytwarzających pola elektromagnetyczne oraz szczegółowe wymagania dotyczące zakresu danych ujętych w zgłoszeniu instalacji wytwarzających pola elektromagnetyczne.
