Dnia 18 marca 2011 r. weszła w życie Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z dnia 15 lutego 2011r. nr 32 poz. 159).
Głównym celem nowelizacji ustawy Prawo wodne jest transpozycja do polskiego systemu prawnego postanowień Dyrektywy 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady ws. oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim, (tzw. Dyrektywa Powodziowa), uzupełnienie transpozycji do polskiego prawa postanowień tzw. Ramowej Dyrektywy Wodnej, a także zweryfikowanie i poprawie tych przepisów obowiązującej ustawy, które utrudniają prawidłowe stosowanie ustanowionego Prawem wodnym systemu gospodarowania wodami, w zakresie wprowadzanych zmian.
Obowiązujące dotąd przepisy Działu V ustawy – Prawo wodne „Ochrona przed powodzią oraz suszą”, nie odzwierciedlały w pełni polityki UE w dziedzinie zarządzania ryzykiem powodziowym.
Przepisy w zakresie planowania w ochronie przeciwpowodziowej przewidywały obowiązek sporządzania przez dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej studiów ochrony przeciwpowodziowej ustalających granice zasięgu wód powodziowych o określonym prawdopodobieństwie występowania oraz określenie kierunków ochrony przed powodzią. Przepisy te przewidywały także przygotowywanie przez Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej planów ochrony przeciwpowodziowej oraz przeciwdziałania skutkom suszy na obszarze kraju, a także planów ochrony przeciwpowodziowej regionu wodnego.
Konieczność wprowadzenia do ustawy o zmianie ustawy Prawo wodne nowych uregulowań w dziedzinie ochrony przed powodzią, wynika z konieczności dokonania transpozycji postanowień Dyrektywy Powodziowej. Dąży ona do zminimalizowania oraz właściwego zarządzania ryzykiem, jakie może stwarzać powódź dla ludzkiego zdrowia, środowiska, działalności gospodarczej i dziedzictwa kulturowego.
Zobowiązania nałożone na państwa członkowskie, wynikające z tej Dyrektywy, polegają na konieczności opracowania wstępnej oceny ryzyka powodziowego (22.12.2011), map zagrożenia i ryzyka powodziowego (22.12.2013), koordynacji działań we wspólnie zarządzanych dorzeczach międzynarodowych, a także opracowanie planów zarządzania ryzykiem powodziowym (22.12.2015) i zapewnienie szerokiego procesu konsultacji społecznych.
Zgodnie z Dyrektywą Powodziową, dla obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi, ustalone zostaną odpowiednie cele zarządzania ryzykiem powodziowym, kładąc nacisk na ograniczenie potencjalnych negatywnych konsekwencji powodzi przy wykorzystaniu, w możliwych przypadkach, nietechnicznych środków ochrony przeciwpowodziowej. Przy ustalaniu działań służących osiągnięciu celów zarządzania ryzykiem powodziowym uwzględniać się będzie koszty oraz korzyści działań podejmowanych dla osiągnięcia celów zarządzania ryzykiem powodziowym, zasięg powodzi, trasy przejścia wezbrania powodziowego oraz obszary o potencjalnej retencji wód powodziowych, cele środowiskowe wynikające z Ramowej Dyrektywy Wodnej, gospodarowanie wodami, sposób uprawy i zagospodarowania gruntów, stan planowania i zagospodarowania przestrzennego, ochronę przyrody, żeglugę i infrastrukturę portową, prognozowanie powodzi i systemy wczesnego ostrzegania przed zagrożeniami, infrastrukturę krytyczną w rozumieniu ustawy o zarządzaniu kryzysowym.
Ważnym aspektem Dyrektywy Powodziowej jest aktywny udział społeczeństwa oraz przejrzystość postępowania. Państwa członkowskie są zobowiązane do publicznego udostępnienia wstępnej oceny ryzyka powodziowego, map zagrożenia powodziowego i map ryzyka powodziowego oraz planów zarządzania ryzykiem powodziowym. Przygotowywanie planów zarządzania ryzykiem powodziowym powinno być skoordynowane z opracowywaniem aktualizacji planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną.
Ponadto znowelizowane przepisy ustawy - Prawo wodne uzupełniają zasady ochrony wód i uściślają cele środowiskowe dla części wód. Ustawa zakłada, że podczas realizacji celów należy zapewnić, aby wody nadawały się w szczególności do: zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, rekreacji oraz sportów wodnych, bytowania ryb i innych organizmów wodnych w warunkach naturalnych.
Obowiązujące dotychczas przepisy ustawy - Prawo wodne nie odzwierciedlały w pełni zgodnych z Ramową Dyrektywą Wodną ram dla działań na rzecz ochrony śródlądowych wód powierzchniowych, przejściowych, przybrzeżnych, oraz wód podziemnych.
Przedmiotowa ustawa dąży do pełnej transpozycji postanowień Ramowej Dyrektywy Wodnej. Wprowadzone w treści nowelizacji regulacje mają na celu uwzględnienie zarzutów Komisji Europejskiej podniesionych w ramach wszczętego przeciwko Polsce postępowania w sprawie o naruszenie przepisów Ramowej Dyrektywy Wodnej. Ponadto w ustawie zaproponowano usunięcie drobnych luk w transpozycji, nawet jeżeli nie zostały one jeszcze wyraźnie podniesione przez Komisję, ale istnieje ryzyko, że mogą one w przyszłości być przedmiotem kolejnych zarzutów. Dodatkowo doprecyzowano przepisy odnoszące się do celów środowiskowych (art. 38 ustawy – Prawo wodne).
W ustawie przewidziano zmiany przepisów dotyczące problematyki pozwoleń wodnoprawnych. Celem zmian jest usprawnienie stosowania prawa w tym zakresie.
Ponadto w nowelizacji znalazły się także przepisy dotyczące ustanowienia nowej państwowej służby do spraw bezpieczeństwa budowli piętrzących, która będzie wykonywać zadania państwa w zakresie nadzoru nad stanem technicznym i bezpieczeństwem budowli piętrzących. Państwową służbę do spraw bezpieczeństwa budowli piętrzących będzie pełnił Ośrodek Technicznej Kontroli Zapór Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej.
