Ekologiczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa naftowego
Ochrona środowiska stawia przed przemysłem rafineryjnym szczególnie trudne zadania. Dlatego też działania ekologiczne firmy dotyczą nie tylko zmniejszenia uciążliwości samych procesów produkcyjnych i dystrybucyjnych, ale również ciągłej poprawy jakości i parametrów ekologicznych wytwarzanych produktów. W poszukiwaniu własnych dróg zrównoważonego rozwoju, firma petrochemiczna musi brać pod uwagę piękno otaczającej przyrody.
Jeszcze na początku lat 90. płocki zakład rafineryjno-petrochemiczny był umieszczony na liście 80. najbardziej uciążliwych dla środowiska zakładów produkcyjnych w Polsce. Przyczynami były takie aspekty jak przekraczanie norm emisji zanieczyszczeń gazowych, odprowadzanie dużych ilości ścieków do wód powierzchniowych oraz niewłaściwy sposób gospodarowania odpadami. Było naprawdę dużo do zrobienia, a likwidacja zaległości ekologicznych wymagała radykalnych działań.
Wprawdzie PKN ORLEN ma dopiero 10 lat, jednak jest bezpośrednim następcą prawnym Płockiej Petrochemii i Centrali Produktów Naftowych. Firm, mających znacznie dłuższą historię, która z punktu widzenia ochrony środowiska, podobnie jak wielu innych funkcjonujących w owych czasach przedsiębiorstw, nie zawsze była chlubna.
Zmiany zaczęły się jednak na dobre w 1996 r. od wdrożenia Ekologicznego Programu Dostosowawczego. Ten właśnie program był podstawą do skreślenia Spółki z niechlubnej listy firm uciążliwych dla środowiska. Jego realizacja pozwoliła na przygotowanie Spółki do kolejnych wyzwań z których najważniejszymi była likwidacja strefy ochronnej wokół zakładu. Oddziaływania instalacji produkcyjnych musiały zmieścić się w obrębie terenu, do którego Spółka ma tytuł prawny oraz uzyskanie pozwolenia zintegrowanego, potwierdzającego stosowanie najlepszych praktyk i wdrożonych nowoczesnych rozwiązań technologicznych.
Pozwolenie zintegrowane PKN ORLEN uzyskał w 2005 r. jako jeden z pierwszych zakładów chemicznych w Polsce.
Przeprowadzone w ramach EPD oraz w latach późniejszych inwestycje ekologiczne pozwoliły na osiągnięcie wymiernych efektów ekologicznych.
W 1996 r. emisja dwutlenku siarki wynosiła ponad 4.00 kg na tonę przerobionej ropy, a obecnie wynosi zaledwie 1,55 kg SO2/tonę. Łączna emisja gazów, która w 1996 r. sięgała 5,6 kg na tonę ropy (bez CO2), obecnie spadła do 2,4 kg.
Dla PKN ORLEN ważny jest nie tylko wpływ na środowisko naturalne podczas procesów produkcyjnych, ale również parametry ekologiczne produktów jakie wytwarza. Jednym z najbardziej wymiernych wskaźników jakości paliw jest zawartość siarki. Ten nieprzyjemny dla środowiska pierwiastek zawarty w surowcu jakim jest ropa naftowa, jest przez firmę usuwany w procesie produkcji paliw. W ten sposób koncern stał się ważnym producentem samej siarki. W roku 1996 produkcja siarki wynosiła zaledwie 32,0 tys. ton siarki, podczas gdy w 2010 roku uzyskano ponad 145,0 tys. ton. Na każdą tonę przerobionej ropy odzyskano w roku 1996 ponad 3,0 kg siarki. W ubiegłym roku – ponad 10 kg siarki.
Dzięki temu w ubiegłym roku zakład zapobiegł emisji prawie 300 tys. ton dwutlenku siarki.
Inwestycje w ekologię dotyczą także stacji benzynowych. Sukcesywne nakłady prowadzą do montażu podziemnych hermetycznych zbiorników paliw oraz hermetyzacji procesu tankowania produktów. Zdecydowana większość obiektów prowadzi także zbiórkę zużytych baterii i akumulatorów. Ponadto od 2009 r. definitywnie Spółka odeszła także od pakowania towarów w torby jednorazowego użytku, zastępując je wyrobami ekologicznymi.
Proces przystosowywania instalacji produkcyjnych i magazynowo-dystrybucyjnych do zmieniających się wymagań prawnych jest procesem ciągłym. Kolejnym nowym wyzwaniem, które stoi przed Spółką w tym zakresie, jest dostosowanie zakładowej Elektrociepłowni do wymagań przewidywanych dla tego typu źródeł od roku 2016 w Dyrektywie o emisjach przemysłowych z 24.11.2010 r.
W ciągu najbliższych siedmiu lat Koncern zaplanował realizację kolejnych energetyczno- ekologicznych inwestycji o wartości około 1,4 mld zł. Celem programu jest kontynuacja działań Spółki w celu ochrony środowiska oraz wzrost mocy i zbilansowania potrzeb energetycznych PKN ORLEN. Program składa się z sześciu projektów, skoncentrowanych wokół wzmocnienia potencjału Elektrociepłowni oraz zapewnienia zgodności z normami środowiskowymi, które zaczną obowiązywać po 2015 r. Są to:
– budowa kotła o mocy 300 MWt (K8) wyposażonego w instalacje katalitycznego odazotowania spalin oraz elektrofiltr,
– modernizacja Pompowni Paliw (MPP) w celu podniesienia standardu magazynowania i przetłaczania różnych gatunków paliwa,
– instalacja odsiarczania spalin, która zapewni redukcję emisji SO2 o ponad 90% ze wszystkich kotłów Elektrociepłowni,
– zabudowa elektrofiltrów na wszystkie ciągi energetyczne pozwalająca na redukcję emisji pyłu on 90%,
– budowa turbozespołu TG7 w celu zwiększenia wielkości produkcji energii elektrycznej,
– budowa instalacji katalitycznego odazotowania spalin dla kotłów istniejących, która przyniesie redukcję emisji NOx o 90%.
Realizacja programu pozwoli także na wykorzystanie do celów energetycznych jako paliwo różnych, niskiej jakości frakcji gudronów i olejów, również o wysokim zasiarczeniu z bardzo dobrą opłacalnością, a przy znacznie mniejszej niż obecnie emisji gazów i pyłów z płockiej energetyki.
Warto dodać, że elektrociepłownia zakładowa Orlenu w Płocku ma największą moc ze wszystkich elektrociepłowni zakładowych w Polsce, a produkowane w nich w sposób skojarzony (kogeneracja) energia elektryczna i ciepło w postaci pary technologicznej są bardzo tanie i czyste. Energetyka zakładu w Płocku dostarcza energię elektryczną i ciepło do instalacji własnych Spółki oraz wielu odbiorców zewnętrznych, w tym miasta Płocka. Zakończenie programu inwestycyjnego planowane jest na II kwartał 2017 r.
Obok działań na rzecz ochrony środowiska, do których Orlen jest zobligowany, obowiązującym lub przewidywanym w tym zakresie prawem, Spółka realizuje także dobrowolne inicjatywy, praktyki i programy środowiskowe. Jednym z najdłużej realizowanych (od 1997 r.) jest Program Responsible Care (Odpowiedzialność i Troska). Program ten stanowi światową inicjatywę przemysłu chemicznego, która zobowiązuje zakłady chemiczne do wspólnej pracy w osiąganiu ciągłej poprawy w zakresie bezpieczeństwa, zdrowia i ochrony środowiska oraz otwartej komunikacji o swoich działaniach. Program realizowany jest przez Narodowe Stowarzyszenia Chemiczne w 52 krajach na świecie, w których zrzeszone firmy wytwarzają ponad 87% światowej produkcji chemicznej.
W Polsce Program działa od 1992 roku pod nadzorem Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego i nosi nazwę „Odpowiedzialność i Troska”. Obecnie skupia 38 firm zajmujących się produkcją, dystrybucją i recyklingiem. Uczestnikami Programu jest także 6 spółek Grupy Kapitałowej ORLEN.
W ramach uczestnictwa w Programie „OiT” jego realizatorzy co roku deklarują wykonanie określonych zadań w celu poprawy swojej działalności w zakresie tzw. triady HSE (Health Safety and Environment). W ramach realizacji Programu Spółka w 2010 r. realizowała ponad 40 zadań dotyczących wszystkich obszarów. Jednym z nich, szczególnie lubianych przez pracowników Spółki, była organizacja IV edycji Konkursu fotograficznego „Złap zająca” propagującego piękno otaczającej nas przyrody.
W ostatniej edycji konkursu udział wzięło 45 pracowników Koncernu, którzy zgłosili 87 zdjęć z życia przyrody. Zwycięskie fotografie zostały przesłane do etapu ogólnopolskiego, w którym rywalizują pracownicy wszystkich firm realizujących Program „OiT”.
W gronie wyróżnionych w etapie krajowym znalazły się dwa zdjęcia pracowników PKN ORLEN S.A. Wszystkie nagrodzone fotografie zostały zaprezentowane w kalendarzu na rok 2011 wydanym przez Sekretariat Programu „OiT”. Wrażliwość PKN ORLEN na ochronę przyrody nie jest efektem li tylko poprawności politycznej.
–
Czasem wydaje mi się, że właśnie to, że należymy do branży chemicznej – stereotypem ujętej jako szkodliwej jeśli chodzi o ochronę środowiska – skłania nas do szczególnej aktywności i troski w tej dziedzinie – podkreśla Arkadiusz Kamiński, dyrektor Biura Ochrony Środowiska w PKN ORLEN.
Pracownicy płockiej Spółki włączyli się w ratowanie objętych ochroną gatunków sokoła wędrownego i bobrów. Zdaniem ornitologów na terenie zakładu, który jeszcze dwie dekady temu był na liście uciążliwych dla środowiska, osiedliła się najbardziej trwała i produktywna para sokoła wędrownego w Polsce. Od 9 lat, co roku, w otoczeniu kilometrów rur i instalacji, wylęgają się w Płocku młode sokoły.
Natomiast osiedlenie się bobrów na terenie zakładu, choć potwierdziło jak czyste są obecnie procesy produkcyjne, sprawiło sporo problemów. Sympatyczne zwierzaki, przez nikogo nie niepokojone, wybudowały na terenie zbiorników wodnych tamy i spiętrzenia uniemożliwiające wymagany przepływ oczyszczonych wód opadowych. W tym przypadku nie udało się pogodzić funkcjonowania Spółki i bobrzej rodziny. Bobry zostały przetransportowane do wskazanego przez ekologów miejsca na teren parku krajobrazowego.
