Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach aktywnie wspiera działania służące kreowaniu świadomości ekologicznej mieszkańców regionu. Na dofinansowanie mogą liczyć także przedsięwzięcia przyczyniające się do poprawy stanu środowiska naturalnego w naszym najbliższym otoczeniu.





Dotyczy to – między innymi – ochrony lasów, parków, rezerwatów przyrody oraz tworzenia ośrodków edukacji ekologicznej lub przyrodniczych ścieżek dydaktycznych. Dobrym przykładem współpracy dla ochrony przyrody i krajobrazu są działania WFOŚiGW podejmowane wspólnie z Regionalną Dyrekcją Lasów Państwowych w Katowicach.

Warto podkreślić, że w ciągu ostatnich 16 lat Fundusz przeznaczył ponad 50 mln PLN na ratowanie śląskich lasów. Przede wszystkim na naprawę szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi: na przykład po pożarze w lasach raciborskich w latach 90. oraz po gradobiciach w powiecie częstochowskim, również na wspieranie przebudowy drzewostanu zniszczonego przez przemysł.

Tylko w 2010 roku WFOŚiGW w Katowicach przekazał na:
• edukację ekologiczną – 7,5 mln PLN,
• ochronę przyrody – 7,4 mln PLN,
• profilaktykę zdrowotną dzieci i młodzieży (tzw. zielone szkoły) – 7,26 mln PLN.

O dokonaniach i planach Funduszu w tej dziedzinie rozmawiano podczas spotkania redaktorów naczelnych śląskich mediów oraz dziennikarzy specjalizujących się w problematyce ekologii, zorganizowanego przez WFOŚiGW i katowickich leśników, które odbyło się 10 grudnia 2010 roku w siedzibie Nadleśnictwa Katowice. Uczestniczyli w nim między innymi: Gabriela Lenartowicz, prezes WFOŚiGW w Katowicach; Bernard Błaszczyk, podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska; Kazimierz Szabla, dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach oraz ksiądz prałat Stanisław Puchała, proboszcz katowickiej Katedry Chrystusa Króla.

Miejsce spotkania – jak się wydaje – wybrano nieprzypadkowo. W Nadleśnictwie Katowice, dzięki dotacji Funduszu w kwocie 200 tys. PLN – powstała jedyna tego typu w Polsce nowoczesna Leśna Sala Edukacyjna: ŚWIATŁO, DOTYK i DŹWIĘK, czyli interaktywny system multimedialny przystosowany także dla potrzeb osób niewidzących i niepełnosprawnych, zarówno dzieci, jak i dorosłych – pozwalający im poznawać różnorodność życia lasu.

Cel i sposób działania Leśnej Sali Edukacyjnej przedstawił Bolesław Bobrzyk, inżynier nadzoru w Państwowym Gospodarstwie Leśnym, Lasy Państwowe Nadleśnictwo Katowice. Omówił metody prezentacji, oddziałujące na różne zmysły: nie tylko wzrok, ale także słuch i dotyk, co sprawia, że przekazywane informacje są bardziej interesujące i łatwiej zapamiętywane. W tym celu wykorzystano system pełnego sterowania oświetleniem i nagłośnieniem oraz powtarzające się z różnym natężeniem bodźce wzrokowe, słuchowe i dotykowe. W poruszaniu się po ekspozycji wykorzystano warianty dostosowane do wieku i wiedzy zwiedzającego, w tym możliwość samodzielnego uruchamiania setek zgromadzonych nagrań zawierających głosy zwierząt, odgłosy przyrody, sygnały myśliwskie. Wszystko to daje osobie zwiedzającej Salę Edukacyjną wrażenie, że staje się uczestnikiem i współtwórcą niepowtarzalnego spektaklu. Przekonać mogli się o tym osobiście wszyscy zaproszeni na spotkanie goście podczas zwiedzania Sali.

Aktywny udział dzieci, jak również dorosłych, także niewidomych i niedowidzących jest możliwy dzięki dioramom z wycinkami naturalnych środowisk leśnych, ekspozycjom dotykowym, opisom poszczególnych eksponatów pismem Braille’a, wysłuchaniu muzyki, piosenek i tekstów czytanych przez aktorów, a także poprzez zastosowanie specyficznych rozwiązań technicznych: interaktywnego systemu multimedialnego z klawiaturami numerycznymi, umożliwiającymi „dialog” człowieka z komputerem.

System ten, pozwalając na wzbogacenie prezentacji, jest więc doskonałym uzupełnieniem zajęć prowadzonych przez leśnika-przewodnika po zasobach Sali. Ułatwia także indywidualne podejście do potrzeb i zainteresowań zwiedzających. Wszystko to sprawia, że możliwe jest samodzielne korzystanie w prosty sposób z zasobów „fizycznych” eksponatów i dźwięków, zgromadzonych w tym niezwykłym miejscu.

W skład kompleksu edukacyjnego wchodzi również zewnętrzna ścieżka dydaktyczna z opisami eksponatów, pozwalająca niejako w naturze skonfrontować zdobyte w Leśnej Sali Edukacyjnej wiadomości.

Aby ułatwić osobom niepełnosprawnym, niewidomym i niedowidzącym samodzielne dojście do Sali oraz do tablic rozmieszczonych na ścieżce dydaktycznej – zastosowano wiele udogodnień. Na parkingu ułożono fragmenty z tzw. kostki integracyjnej. Alejki utwardzono i wysypano żwirem, co pozwoliło uzyskać łatwą do identyfikacji nawierzchnię.

W samej Sali Edukacyjnej także położono fragmenty posadzek z szorstką nawierzchnią, sygnalizującą obecność ekspozycji dotykowej.

Ważnym celem konferencji było podsumowaniekolejnego roku działalności WFOŚiGW w Katowicach, zarówno na gruncie wspierania inwestycji służących ochronie środowiska, jak i edukacji ekologicznej. To był dobry rok, aczkolwiek konieczne stało się przesunięcie pewnej części środków finansowych na inne cele, ze względu na kataklizmy żywiołowe, które dotknęły nasze województwo. Jako regionalna instytucja finansująca zadania w tym zakresie jesteśmy bardzo przydatni, bo najszybciej i elastycznie reagujemy na bieżące potrzeby. Pomaga nam fakt, że pozostajemy blisko danego problemu i dobrze znamy każdy temat. Staramy się także wspomagać te projekty, na które zabrakło funduszy w regionalnych programach wykorzystania środków unijnych – podkreśliła Gabriela Lenartowicz.

Honorowym gościem spotkania była Barbara Grześ, prezes Polskiego Związku Niewidomych, oddział Katowice. Od samego początku byłam entuzjastką tego pomysłu. Jako Związek służyliśmy konsultacjami w ustawianiu gablot, zawartości stosownych komentarzy lektorów, pisaniem informacji w języku Braille’a. Cieszę się i dziękuję, że powstała ta ekspozycja, która przybliża nam bogactwo świata lasu.

Ewelina Sygulska