Gospodarka odpadami to temat, który już niejednokrotnie poruszaliśmy na naszych łamach. Biorąc jednak pod uwagę jego znaczenie zarówno w aspekcie ekonomicznym, jak i społecznym – nie sposób nie prezentować kolejnych opinii i analiz specjalistów w tej dziedzinie.

Dobrym przykładem takich działań była sesja Komisji Ochrony Środowiska i Utylizacji Odpadów Polskiej Akademii Nauk, Oddział Katowice poświęcona Problemom gospodarki odpadami w województwie śląskim. Spotkanie odbyło się 14 października bieżącego roku, a jego gospodarzem było Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Katowicach.

Niewątpliwie ważne jest, że w tej roboczej konferencji wzięli udział przedstawiciele świata nauki oraz praktycy, mający na co dzień do czynienia z tym jakże w polskich realiach trudnym do szybkiego i optymalnego rozwiązania problemem. Nie sposób bowiem czasem oprzeć się wrażeniu, że teoretycznie wiemy, jak to zrobić, mamy dostęp do nowoczesnych technologii w tej dziedzinie, śledzimy rozwiązania wdrożone z dobrym skutkiem w innych krajach, tylko że jakoś nie udaje się tego dobra przenieść na nasz grunt...

Prowadzącym sesję oraz moderatorem dyskusji był prof. dr hab. Bernard Palowski, przewodniczący katowickiego oddziału Komisji.

Pierwszy referat pt. Problemy gospodarki odpadami w mieście Katowice wygłosił Andrzej Malara, prezes Zarządu MPGK Katowice. W swoim wystąpieniu podkreślił szczególnie dotkliwość braku stabilnych regulacji prawnych. Odniósł się także do ostatniej propozycji Ministerstwa Środowiska, dotyczącej kompetencji gmin w zakresie gospodarki odpadami: czy tzw. podatek śmieciowy ma być wprowadzony ustawowo, czy jako suwerenny wybór władz danego miasta? Kolejnym ważnym wątkiem wypowiedzi była kwestia spalarni, z podkreśleniem walorów i braku alternatywy dla tego sposobu pozbywania się odpadów oraz omówienie stanu przygotowań do budowy takich instalacji w naszym kraju, a zwłaszcza na Śląsku.

Ewa Kurowska, reprezentująca Górnośląski Związek Metropolitalny, przedstawiła Stan realizacji projektu „System gospodarki odpadami dla miast GZM wraz z budowązakładów termicznej utylizacji odpadów”. Uczestnicy spotkania mogli zapoznać się z danymi statystycznymi dotyczącymi demografii obszaru Metropolii Silesia oraz związaną z tym wielkością „wytwarzanych” tu odpadów, a także z koncepcjami rozwiązania tego problemu.

Obszar GZM obejmuje 14 miast na prawach powiatu, czyli prawie 10 proc. powierzchni województwa śląskiego. Zamieszkuje w nich ok. 2 mln osób, co stanowi 44 proc. mieszkańców województwa. Powstaje tu około 760 tys. Mg odpadów komunalnych, czyli prawie 50 proc. wytwarzanych w całym województwie. Wdrożenia wspólnego systemu pozwoli więc na znaczną redukcję ilości składowanych odpadów, a zwłaszcza wypełnienie obowiązku w zakresie redukcji składowania odpadów ulegających biodegradacji.

Omawiany projekt powstał w oparciu o projekty indywidualne z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi: System gospodarki odpadami aglomeracji śląskiej – budowa centrum zagospodarowania odpadów w Rudzie Śląskiej oraz System gospodarki odpadami aglomeracji śląskiej – budowa centrum zagospodarowania odpadów w Katowicach. Projekt jest współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko. Jego wartość wynosi 1078,06 mln PLN, w tym dofinansowanie z Unii Europejskiej – 592,93 mln PLN.

Prof. dr Jerzy Borkiewicz w swym wystąpieniu Odpady – podstawowy problem Śląska – przywołał doświadczenia Szwecji w zakresie skutecznej i efektywnej gospodarki odpadami. Następnie omówił specyfikę województwa śląskiego w aspekcie koncentracji przemysłu, stopnia urbanizacji i związaną z tym kwestię wytwarzanych tu odpadów. Podkreślił, że straciliśmy 20 lat, aby rozwiązać ten problem, a i tempo oraz zakres obecnych działań nie napawają zbytnim optymizmem. Artykuł autorstwa prof. Borkiewicza, poświęcony tej tematyce opublikowaliśmy w poprzednim wydaniu naszego pisma (Ekologia nr 3/55/2010). Zapraszamy na stronę internetową.

Kolejny referat, autorstwa prof. dr hab. Czesławy Rosik-Dulewskiej Aktualny stan gospodarki odpadami w Polsce i perspektywy zmian, traktował o ilości i morfologii odpadów, z uwzględnieniem specyfiki terenów miejskich i wiejskich. Autorka przedstawiła nasze zobowiązania akcesyjne oraz standardy gospodarki odpadami obowiązujące w Unii Europejskiej.

Biomasa – odnawialne źródło energii – możliwości i ograniczenia. Ten temat omówił prof. dr hab. Stefan Godzik. Zapoznał uczestników konferencji z definicją biomasy pozyskiwanej z roślin lub glonów oraz kierunkami i perspektywami rozwoju technologii w tej dziedzinie w perspektywie najbliższych 15 lat. Referat zawierał także informacje o specyfice upraw roślin wykorzystywanych do produkcji biomasy, efektywności plantacji w Polsce (np. topoli i wierzby wiciowej) i na świecie. Prelegent poruszył również zagadnienia praktycznego wykorzystania biomasy: spalanie w celu pozyskania energii oraz – co jest nową perspektywą – do produkcji paliw płynnych i gazowych.

Sesję zakończyła dyskusja oraz wolne wnioski jej uczestników. Do najważniejszych niewątpliwie należały: postulat modyfikacji zasad finansowania inwestycji w dziedzinie ekologii, opracowanie długofalowego państwowego programu ochrony środowiska sięgającego do co najmniej 2020 roku, ściślejsze połączenie ochrony środowiska z zasadami zrównoważonego rozwoju i traktowanie jej jako ważnej sfery gospodarki, a także podjęcie programowych działań służących racjonalnemu wykorzystywaniu surowców, w tym także odpadów. Dziękujemy za zaproszenie.