Projekt ustawy o wspólnotowym systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych
Projekt ustawy określa zasady funkcjonowania w Polsce wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Ma on na celu doprecyzowanie obecnie obowiązujących przepisów ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji. Przewiduje także włączenie do wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji nowej kategorii podmiotów, jaką stanowić będą operatorzy statków powietrznych. Obowiązek objęcia systemem tej kategorii podmiotów wynika z konieczności implementowania dyrektywy 2008/101/WE z dnia 19 listopada 2008 r. zmieniającej dyrektywę 2003/87/WE w celu uwzględnienia działalności lotniczej w systemie handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie. Projekt ustawy do dnia 1 marca br. znajdował się na etapie konsultacji społecznych i międzyresortowych.
Głównym celem projektu ustawy jest dostosowanie polskich przepisów do wymogów prawa Unii Europejskiej, a przez to – ułatwienie polskim przedsiębiorcom obrotu uprawnieniami do emisji w ramach wspólnotowego systemu.
Warto także wspomnieć, że z dniem wejścia w życie ustawy, funkcjonujący dotychczas Krajowy Administrator Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji (KASHUE) zmieni nazwę na Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE). Wykonywanie zadań zostało powierzone Instytutowi Ochrony Środowiska w Warszawie.
Projekt dotyczy następujących podmiotów:
– prowadzących instalacje – spełniające przesłanki objęcia wspólnotowym systemem,
– operatorów statków powietrznych – wykonujących operacje lotnicze objęte systemem,
– organów administracji publicznej – organów, do zadań których należy wydawanie decyzji administracyjnych – zezwoleń na udział w systemie,
– Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami,
– Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
– Wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska
– organów przeprowadzających kontrole w zakresie przestrzegania przepisów ochrony środowiska,
– audytorów – upoważnionych do weryfikacji rocznych raportów z wielkości emisji.
Nowe regulacje
Projekt ustawy zawiera nowe regulacje w zakresie:
– zakwalifikowania instalacji do objęcia wspólnotowym systemem,
– włączenia do wspólnotowego systemu operacji lotniczych wykonywanych przez operatorów statków powietrznych,
– rozdziału uprawnień do emisji z krajowej rezerwy,
– zasad rozporządzania uprawnieniami do emisji,
– zasad zbywania uprawnień do emisji w drodze aukcji,
– stworzenia systemu sankcji zabezpieczających wykonywanie obowiązków wynikających z ustawy.
Zasady administrowania wspólnotowym systemem
Nadzór nad wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami do emisji sprawuje Minister Środowiska. Obowiązek administrowania systemem powierzono KOBiZE.
Szczegółowe zasady przyznawania uprawnień do emisji dla instalacji
Rozdziału uprawnień do emisji pomiędzy prowadzącymi instalacje na dany okres rozliczeniowy dokonuje się w Krajowym Planie Rozdziału Uprawnień – KPRU. KOBiZE na podstawie informacji przekazywanych przez prowadzących instalacje opracowuje projekt KPRU. Uprawnienia do emisji dla instalacji nowych i instalacji, w których dokonano zmiany, są przyznawane w zezwoleniu.
Podmiot korzystający ze środowiska dla instalacji objętej wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami do emisji określi opłatę za wprowadzanie do powietrza dwutlenku węgla (wynikającą z ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, na który otrzymał uprawnienia do emisji) jako iloczyn liczby przyznanych uprawnień do emisji i jednostkowej stawki opłat dla dwutlenku węgla. Opłatę tą wnosi się na rachunek Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Podmiot korzystający ze środowiska, który poniósł opłatę na zasadach określonych powyżej, jest zwolniony w tym zakresie z ponoszenia opłat za emisję dwutlenku węgla zgodnie z zasadą określoną w ustawie Prawo ochrony środowiska. Analogiczne rozwiązanie zaproponowano dla operatorów statków powietrznych.
Zasady rozdziału uprawnień do emisji dla operatorów statków powietrznych
Operator statku powietrznego – aby otrzymać bezpłatne uprawnienia do emisji – musi złożyć do Ministra Środowiska wniosek oraz wnieść opłatę rejestracyjną (równowartość w złotych 100 euro, przeliczoną według średniego kursu ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski) na rachunek NFOŚiGW. We wniosku operator przekazuje zweryfikowany raport o liczbie tonokilometrów pochodzących z wykonanych operacji lotniczych w roku monitorowania. Minister Środowiska przekazuje otrzymane wnioski do Komisji Europejskiej, która wydaje decyzję określającą informacje i dane służące obliczeniu wielkości przydziałów dla operatora. Po opublikowaniu decyzji KE, Minister Środowiska oblicza i publikuje w Biuletynie Informacji Publicznej informacje o całkowitej liczbie uprawnień do emisji przyznanych na okres rozliczeniowy operatorowi statku powietrznego oraz liczbie uprawnień do emisji przyznanych na każdy rok okresu rozliczeniowego. Uprawnienia do emisji przyznane operatorom statków powietrznych są przekazywane na rachunki operatorów do dnia 28 lutego.
Aukcje uprawnień do emisji
Zgodnie z dyrektywą 2003/87/WE Polska może zbyć do 10% uprawnień do emisji w okresie rozliczeniowym 2008-2012. Uprawnienia do emisji z krajowej rezerwy uprawnień do emisji dla instalacji nowych lub tych, w których dokonano zmiany w instalacji oraz z rezerwy uprawnień do emisji dla projektów wspólnych wdrożeń, które nie zostaną wykorzystane do dnia 30 czerwca 2012 r., mogą zostać zbyte w drodze aukcji. Sprawnie funkcjonujący rynek uprawnień do emisji, prostota aukcji oraz niższe koszty organizacji zdecydowały o wykorzystaniu w niniejszym projekcie modelu aukcji statycznej.
Szczegółowe zagadnienia związane z funkcjonowaniem i prowadzeniem aukcji zostaną uregulowane w rozporządzeniu, które określi:
– sposób ustalania ilości sesji aukcji w danym roku rozliczeniowym,
– szczegółowe wymagania dotyczące rejestracji i identyfikacji uczestników aukcji,
– szczegółowy sposób wyznaczania ceny rozliczeniowej aukcji,
– zakres informacji zawartych w ogłoszeniu o aukcji.
Tworząc przepisy o aukcji zdecydowano się na wprowadzenie dwóch mechanizmów zabezpieczających prowadzącego aukcję przed nieoczekiwanymi i niekorzystnymi zachowaniami licytantów. Jednym z nich jest wadium jako forma zabezpieczenia w przypadku, gdy jeden ze zwycięzców nie uiści w wyznaczonym terminie ceny zakupu. Uwzględniając siłę nabywczą małych emitentów zdecydowano się na określenie wysokości wadium na pułapie 20% szacowanej przez uczestnika wysokości oferty. Dopuszczono kilka form zabezpieczenia: pieniądz, czek potwierdzony przez bank, poręczenie bankowe, gwarancja bankowa, gwarancja ubezpieczeniowa.
Zasady wydawania zezwoleń na uczestnictwo instalacji we wspólnotowym systemie
Prowadzący instalację objętą systemem jest zobowiązany do uzyskania zezwolenia na uczestnictwo w tym systemie. Zezwolenie jest wydawane na wniosek prowadzącego instalacje przez organ właściwy do wydania pozwolenia zintegrowanego lub pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza – marszałka województwa lub starostę. Wskazane organy będą także zobowiązane do wydania decyzji w przypadku dokonania zmiany w instalacji lub uruchomienia instalacji nowej. W zezwoleniu organ właściwy zatwierdza plan monitorowania wielkości emisji, a w przypadku instalacji nowych lub instalacji, w których dokonano zmiany określa także liczbę przyznanych uprawnień do emisji z krajowej rezerwy, na czas od daty wydania zezwolenia do końca okresu rozliczeniowego oraz wysokość opłat. W przypadku gdy krajowa rezerwa uprawnień do emisji zostanie wyczerpana, prowadzącym instalacje nie przysługuje roszczenie o naprawienie szkody wynikłej z niewydania uprawnień do emisji. Zezwolenia wydawane będą na okres nie dłuższy niż 10 lat.
Prowadzący instalacje może wystąpić z wnioskiem o wydanie zezwolenia także dla planowanej instalacji objętej systemem. W projekcie znalazł się katalog przypadków, w których prowadzący instalacje jest zobowiązany do zmiany zezwolenia.
Odwołania od decyzji organów właściwych do wydania zezwolenia będą rozpatrywane przez Ministra Środowiska.
Podział instalacji objętej wspólnotowym systemem
W wyniku podziału instalacji objętej systemem może powstać jedna lub więcej instalacji spełniających przesłanki uczestnictwa w systemie. Każda z powstałych instalacji musi mieć zezwolenie. Prowadzący instalacje występuje z wnioskiem o zmianę lub o nowe zezwolenie w terminie 14 dni od dnia podziału lub zbycia instalacji. W przypadku zbycia instalacji nabywca jest zobowiązany do zawiadomienia KOBiZE o zaistniałym fakcie w ciągu 14 dni od dnia tego zdarzenia. Jednocześnie nabywca musi wystąpić do właściwego organu o zmianę zezwolenia w kontekście zmiany prowadzącego instalację. Jeżeli instalacja przestała spełniać przesłanki objęcia systemem, uprawnienia do emisji przyznane w KPRU lub zezwoleniu i niewydane na rachunek prowadzącego tę instalację zasilają krajową rezerwę. Natomiast w przypadku, gdy instalacja nie spełnia przesłanek objęcia systemem, organ właściwy do wydania zezwolenia stwierdza wygaśnięcie zezwolenia. Kopie decyzji stwierdzającej wygaśnięcie zezwolenia organ przesyła KOBiZE oraz wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska.
