Pod takim tytułem ukazała się książka dr Magdaleny Ligus, pracownika naukowo-dydaktycznego Katedry Finansów Przedsiębiorstwa i Zarządzania Wartością Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. To bardzo ważna publikacja dla ochrony środowiska i zasobów naturalnych. W tym roku, zgodnie z polskim prawem, energia odnawialna musi stanowić 10,4% całkowitej rocznej sprzedaży energii elektrycznej. Takiej ilości nie są w stanie dostarczyć aktualne obecnie instalacje energii odnawialnej w Polsce. Dlatego koncerny energetyczne i inwestorzy indywidualni planują nowe inwestycje. Można mówić o swoistym boomie na energię odnawialną.
Czesław Śleziak
Przez lata mojej działalności publicznej w obszarze ochrony środowiska natrafiałem na ogromne trudności metodyczne dotyczące oceny ekonomicznej i ekologicznej efektywności inwestycji w ochronę środowiska, w tym w odnawialne źródła energii. Inwestycje proekologiczne to specyficzny rodzaj inwestycji rzeczowych.
Jak pisze autorka, „ich podstawowym wyróżnikiem jest to, że oprócz efektu produkcyjnego generują także efekt ekologiczny, polegający na zmniejszeniu zużycia pierwotnego, najczęściej nieodnawialnego, zasobu przyrody oraz (lub) zmniejszeniu emisji substancji szkodliwych, a także ograniczaniu innych form negatywnego oddziaływania na środowisko”.
Powodem takiego stanu rzeczy jest występowanie środowiskowych efektów zewnętrznych.
Główną tezę pracy formułuje autorka następująco:
ocena ekonomicznej efektywności inwestycji w odnawialne źródła energii wymaga zastosowania metody, która uwzględnia zarówno efekt produkcyjny tych inwestycji, ujęty w rachunku korzyści i kosztów inwestora, jak i efekt ekologiczny, ujęty w rachunku zewnętrznych korzyści i kosztów środowiskowych inwestycji.
Za cel pracy autorka przyjęła opracowanie metody oceny ekonomicznej efektywności inwestycji w odnawialne źródła energii w Polsce. Celem cząstkowym jest dokonanie możliwie szerokiej wyceny pieniężnej korzyści środowiskowych inwestycji w odnawialne źródła energii, polegających na zmniejszeniu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego dzięki zastępowaniu energii z węgla i innych źródeł nieodnawialnych energią „czystą” ze źródeł odnawialnych. Praca składa się z pięciu rozdziałów. Rozdział pierwszy podejmuje teoretyczne podstawy analizy kosztów i korzyści przedsięwzięć inwestycyjnych. Autorka dokonała rozróżnienia pomiędzy analizą finansową przedsięwzięcia inwestycyjnego a jego analizą ekonomiczną. Dokonała przeglądu metod wyceny pieniężnej tych elementów kosztów i korzyści projektów, które nie mają cen rynkowych. Przedstawiła osiem podstawowych etapów procesu przeprowadzania analizy kosztów i korzyści projektów inwestycyjnych oraz schemat rachunku kalkulacyjnego.
W rozdziale drugim autorka przedstawia i uzasadnia wybór teorii metody wyceny warunkowej, które wybrała do wyceny efektów środowiskowych inwestycji w OZE.
Rozdział trzeci poświęcony jest charakterystyce i prognozom rozwoju sektora energetyki odnawialnej w Polsce i na świecie. Na podkreślenie zasługuje szczegółowa charakterystyka krajowego otoczenia polityczno-prawnego rozwoju rynku odnawialnych źródeł energii.
Rozdziały czwarty oraz piąty mają charakter badawczy. W tym ostatnim rozdziale autorka zawarła wiedzę praktyczną, dokonała analizy studium przypadku z zakresu inwestowania w odnawialne źródła energii, wykorzystując opracowaną przez siebie metodę. Kluczowym elementem badania było dokonanie wyceny pieniężnej efektów środowiskowych inwestycji.
Książka liczy 232 strony. Zawiera 2 załączniki, w tym ankietę. Imponująca jest bibliografia pracy. Na podkreślenie zasługuje rzetelne wykorzystanie obowiązujących aktów prawnych i stron internetowych.
Praca w pełni dokumentuje często wyrażany w literaturze pogląd, że efektywność ekonomiczna inwestycji w odnawialne źródła energii jest zdecydowanie wyższa od ich efektywności finansowej (bez uwzględniania preferencji stwarzanych przez państwo). Wydaje się również, że poziom efektywności ekonomicznej uzależniony jest w znacznym stopniu od technologii OZE oraz jest bardzo wrażliwy na przyjęty szacunek korzyści środowiskowych.
„Wysoka efektywność ekonomiczna, przy niskiej, często ujemnej efektywności finansowej inwestycji w energetykę odnawialną potwierdza zasadność działań państwa w celu wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce” – pisze autorka.
Polecam pracę dr Magdaleny Ligus wszystkim tym, którzy zajmują się polityką ekologiczną państwa. Koniecznie muszą ją przestudiować inwestorzy indywidualni. Będzie pomocna samorządom i studentom kierunków ekonomicznych. Muszą sięgnąć po nią członkowie zarządów i rad funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
