Advertisement
Advertisement
 

Licznik odwiedzin:
Licznik
Zmiana klimatu - 2007 rok
- raport Międzynarodowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC)

Nakładem Instytutu Ochrony Środowiska ukazało się (sfinansowane przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej) polskie tłumaczenie syntetycznego raportu pn. „Zmiana klimatu – 2007 rok” opracowanego przez Międzynarodowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC). Zespół ten został powołany w 1998 roku przez Światową Organizację Meteorologiczną (WMO) oraz Program Ochrony Środowiska Narodów Zjednoczonych (UNEP).

Raport syntetyczny, przyjęty w listopadzie 2007 roku w Walencji, zawiera syntezę czterotomowego Raportu oceniającego, na który złożyła się praca ponad 500 autorów wiodących oraz ponad 2000 recenzentów wykorzystujących osiągnięcia światowej społeczności naukowej. Raport potwierdza, że zmiana klimatu już ma miejsce i stanowi przede wszystkim efekt działalności człowieka. Podano przykłady aktualnego oraz spodziewanego w przyszłości wpływu ocieplenia globalnego oraz opisano możliwości adaptacji i ograniczenia podatności społeczeństw na zmiany klimatu. Przedstawiono również analizę kosztów realizacji polityk i technologii mających na celu ograniczenie rozmiarów przyszłych zmian w systemie klimatycznym.

Potencjał ekonomiczny łagodzenia klimatu wyrażony w kosztach, które mogą dochodzić do 100 USD/t CO2 ekw jest wystarczający do ograniczenia wzrostu globalnej emisji lub redukcji emisji w 2030 roku do poziomu mniejszego niż obecnie.

Problematyka raportu syntetycznego została podzielona na sześć głównych zagadnień, które odpowiadają strukturze raportu podstawowego:
  • Zagadnienie 1 – zawiera przestawienie informacji z grup roboczych dotyczących obserwowanych zmian klimatu oraz wpływu wcześniejszych zmian klimatu na środowisko oraz społeczeństwo.
  • Zagadnienie 2 – omawia przyczyny zmian klimatu, zwracając uwagę na to, czy są to przyczyny naturalne, czy antropogeniczne. Analizuje m.in. wpływ emisji gazów cieplarnianych i ich koncentracji na wymuszenia radiacyjne i wynikające z tego zmiany klimatu oraz ocenia, czy obserwowane zmiany klimatu w systemach fizycznych i biologicznych można przypisać przyczynom naturalnym lub spowodowanym działalnością człowieka.
  • Zagadnienie 3 – zawiera informacje z raportów grupy na temat przewidywanych zmian klimatu i ich skutków. Opisuje przewidywane konsekwencje scenariuszy emisji i spodziewanych zmian klimatycznych dla systemów, sektorów i regionów ze szczególnym uwzględnieniem wpływu na rozwój i dobrobyt społeczeństwa.
  • Zagadnienie 4 – opisuje problemy adaptacji i łagodzenia zmian klimatu i ich skutki, a także współzależność między zmianą klimatu, a ekorozwojem do 2030 roku. Głównym celem tego zagadnienia jest określenie działań łagodzących, jakie mogą być zrealizowane w tej perspektywie czasowej.
  • Zagadnienie 5 – dotyczy długotrwałych perspektyw i analiz naukowych, technicznych i społeczno-ekonomicznych adaptacji oraz łagodzenia zmian klimatu zgodnie z celami i postanowieniami Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu. Przedstawiono sposób podejmowania decyzji w kwestii zmian klimatu w aspekcie zarządzania ryzykiem, ze zwróceniem uwagi na szerszy kontekst zagadnień środowiskowych i integracyjnych.
  • Zagadnienie 6 – naświetla najważniejsze fakty oraz kluczowe niepewności.
Najważniejsze fakty (określone w raporcie syntetycznym)
W zakresie obserwowanych zmian klimatu, skutków i przyczyn:
  • Jak wynika z obserwacji wzrostu globalnej temperatury powietrza i oceanów, powszechnego topnienia śniegu i lodu oraz podnoszenia średniego światowego poziomu mórz, ocieplenie klimatu jest wyraźne;
  • Wiele ekosystemów we wszystkich krajach i niektórych oceanach dotkniętych jest przez regionalne zmiany klimatu. Zmiany w wielu fizycznych i biologicznych cechach

    IPCC – Intergovermental Panel on Climate Change – Międzyrządowy Panel (Zespół) ds. Zmian Klimatu.

    ekosystemów są konsekwencją ocieplenia w wyniku absorpcji antropogenicznego CO2, od połowy XVIII wieku kwasowość powierzchni oceanów zwiększa się;
  • Całkowita antropogeniczna emisja gazów cieplarnianych mierzona wskaźnikami 100-letniego globalnego ocieplenia wzrosła o 70% pomiędzy latami 1970-2004;
  • Obecnie stężenie N2O w atmosferze znacznie przewyższa wartość z okresu sprzed wielu tysięcy lat wstecz, a stężenie CO2 i CH4 znacznie przekraczają naturalne wielkości sprzed co najmniej 650 tys. lat. W zakresie przewidywanych kierunków zmian klimatu i ich efektów:
  • Globalna emisja gazów cieplarnianych w perspektywie następnych kilkudziesięcioleci będzie nadal wzrastać. Będzie się tak dziać mimo podejmowanych działań w kierunku łagodzenia zmian klimatu i ich powiązania z polityką zrównoważonego rozwoju;
  • W następnych dwóch dziesięcioleciach przewiduje się średni wzrost temperatury na poziomie 0,2°C na dekadę;
  • Ocieplenie powoduje zmniejszanie się lądowych ekosystemów i zmniejszenie wychwytywania atmosferycznego CO2 przez oceany, zwiększając część antropogenicznej emisji, która pozostaje w atmosferze.
    W zakresie reakcji na zmianę klimatu:
  • Niektóre planowane działania adaptacyjne pojawiają się już teraz: jednak do zwiększenia wrażliwości systemów na te zmiany potrzebne są bardziej kompleksowe i intensywne działania adaptacyjne;
  • Szeroki zakres metod łagodzenia zmian jest już obecnie dostępny lub jest planowany do wdrażania przed 2030 rokiem. Potencjał ekonomiczny łagodzenia wyrażony w kosztach, które mogą dochodzić do 100 USD/t CO2 (ekw) jest wystarczający do ograniczenia wzrostu globalnej emisji lub redukcji emisji w 2030 roku do poziomu mniejszego niż obecnie.
Czynniki (emisje, przyczyny) antropogeniczne – czynniki związane z różnymi formami wpływu człowieka i jego działalności na środowisko oraz jego składniki (w tym klimat).
W raporcie określono również kluczowe niepewności dotyczące obserwowanych zmian klimatu, kierunków zmian, a także reakcji na te zmiany. Do najważniejszych kluczowych niepewności należą:
  • Dostępność danych klimatycznych z niektórych regionów jest ograniczona; rozkład geograficzny danych jest nierównomierny, brak jest także dostatecznych informacji i analiz naukowych na temat obserwowanych zmian klimatu w systemach przyrodniczych i zagospodarowanych, w szczególności w krajach rozwijających się;
  • Zjawiska ekstremalne (susze, cyklony tropikalne, intensywne opady) są trudniejsze do analizowania i monitorowania niż rozpatrywanie średnich parametrów klimatycznych, ponieważ wymagane są długookresowe serie danych o większej rozdzielczości przestrzennej i czasowej;
  • Istnieją trudności w wiarygodnym symulowaniu i przypisywaniu obserwowanych zmian temperatury do przyczyn naturalnych i powodowanych przez człowieka w skali mniejszej niż kontynentalna;

    CO2 ekw – koncentracja wyrażona w ekwiwalencie dwutlenku węgla.
  • Zrozumienie potrzeby włączenia informacji na temat zmienności i zmiany klimatu do gospodarczych planów rozwoju oraz potrzeby podejmowania decyzji jest ograniczone;
  • Decydujące znaczenie dla rozwoju oraz wykorzystania możliwości i zdolności adaptacji oraz łagodzenia zmian mają kierunki rozwoju społecznego.

W zestawieniach tabelarycznych Raportu zestawiono wybrane technologie i praktyki dla łagodzenia zmian klimatycznych.
  • W sektorze zaopatrzenia w energię: poprawa efektywności zaopatrzenia i dystrybucji energii, zamiana paliw z węgla na gaz, energię jądrową, produkcja ciepła i energii ze źródeł odnawialnych (energia wodna, słoneczna, wiatru, geotermalna i bioenergia), produkcja ciepła i energii w skojarzeniu, zastosowanie technologii wychwytu i składowania węgla (CCS), np. magazynowanie CO2 usuniętego z gazu ziemnego CCS – dla gazu, biomasy i urządzeń wytwarzających prąd, a opalanych węglem.
  • W sektorze transportu: więcej pojazdów o niskim zużyciu paliw, pojazdy hybrydowe, pojazdy z czystszym silnikiem diesla, biopaliwa, zmiana transportu drogowego na szynowy oraz publiczne systemy transportowe, transport niezmotoryzowany (rowerowy, pieszy), planowanie użytkowania gruntów i transportu.
  • W sektorze budownictwa: efektywne sztuczne i dzienne oświetlenie, efektywniejsze urządzenia elektryczne, grzewcze i klimatyzacyjne, ulepszona kuchnia, poprawa izolacji, bierne i aktywne projekty wykorzystania energii słonecznej na potrzeby grzewcze i klimatyzacyjne, alternatywne płyny chłodzące – odzysk i ponowne użycie gazów fluorowanych.
  • W sektorze przemysłu: efektywniejsze urządzenia elektryczne: odzysk ciepła i energii, kontrola emisji gazów innych niż CO2, szeroki pakiet technologii procesowych, zaawansowana efektywność energetyczna, CCS dla produkcji cementu, amoniaku i żelaza.
  • W sektorze rolnictwa: ulepszona gospodarka gruntami uprawnymi i pastwiskami w celu zwiększenia magazynowania węgla w glebie, odnowa eksploatowanych torfowisk oraz zdegradowanych gleb, ulepszenie technik upraw ryżu oraz hodowli zwierząt i gospodarki ich odchodami w celu redukcji emisji CH4, poprawa techniki nawożenia azotem w celu redukcji emisji NO2, zastępowanie paliw kopalnych roślinami energetycznymi, poprawa efektywności energetycznej, biogazownie.
  • W sektorze leśnictwa i gospodarki lasami: zalesianie, ponowne zalesianie, właściwa gospodarka leśna, zmniejszenie wylesiania, wykorzystanie produktów leśnych w formie bioenergii w celu zastępowania paliw kopalnych, doskonalenie produktów leśnych w celu zwiększenia produktywności biomasy i wiązania węgla.
  • W sektorze gospodarki odpadami: odzyskiwanie CH4 z odpadów, spalanie odpadów z odzyskiem energii, kompostowanie odpadów organicznych, kontrolowane oczyszczanie ścieków, ponowne wykorzystanie (recykling) i minimalizacja odpadów, stosowania biopokryw i biofiltrów w celu optymalnego utleniania CH4.
Raport skrócony zawiera szereg konkluzji, z których dwa przytoczę, gdyż wydają mi się bardzo istotne dla polityki ekologicznej naszego kraju, której podstawą jest zrównoważony rozwój:
  • Wdrożenie koncepcji trwałego i zrównoważonego rozwoju może zmniejszyć podatność środowiska na zmianę klimatu, która może spowodować zakłócenie zdolności społeczeństw do osiągnięcia rozwoju społeczno- ekonomicznego zharmonizowanego z poszanowaniem środowiska.

    CCS (Carbon Capture and Storage) – metoda wychwytywania i składowania CO2.
  • Rozwój społeczno-gospodarczy zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju może przyczynić się do wzmocnienia zdolności łagodzenia zmian klimatu i adaptacji, zmniejszyć emisję oraz podatność na zmiany klimatu.
Opracował:
Wojciech Stawiany

W kolejnym numerze przedstawię Państwu inne spojrzenia na zmiany klimatu prezentowaneprzez naukowców nieutożsamiających się ze stanowiskiem międzynarodowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC).
 
Archiwum Ekologii | Partnerzy | Słownik

© 2024 Grupa INFOMAX